Рамантызм – надзвычай важны этап у развіцці культуры, гэта сапраўдная рэвалюцыя ў мастацтве, не толькі ў літаратуры. Рамантыкі падпарадкавалі сабе тэатр, жывапіс, музыку, філасофію, многія гуманітарныя навукі. А ў літаратуры тэмп развіцця надзвычай паскорыўся, новыя плыні і напрамкі ўзнікалі і развіваліся нават за месяцы. Як ні ў адну іншую эпоху, літаратура рамантызму звязана з філасофіяй. Рамантыкі сцвярджалі веру ў панаванне духоўнага пачатку ў жыцці, падпарадкаванне матэрыі духу.
Адным з выдатных пісьменнікаў-рамантыкаў быў Ян Баршчэўскі. Вяршыняй творчасці пісьменніка стала кніга "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях". Яна складаецца з чатырнаццаці апавяданняў міфалагічна-фальклорнага зместу, сюжэты якіх скаладаюць аповеды падарожнікаў у доме шляхціца Завальні падчас доўгіх зімовых вечароў. Усе апавяданні глыбока павучальныя і ў той жа час займальныя.
Найбольш цікавае апавяданне "Плачка". Гэта адно з самых незвычайных апавяданняў кнігі. У гэтай гісторыі апісваецца незвычайная прыгожая кабета, якая з'яўляецца ў пакінутых дамах, у пустых касцёлах і на руінах. На яе вачах заўсёды блішчэлі слёзы, з-за таго людзі называлі яе Плачкай. Вобраз Плачкі сымвалізуе, што ў чалавека на першым месце павінны быць не матэрыальныя, а духоўныя каштоўнасці. Яна плача, бо іх, каштоўнасці, не бачаць, не разумеюць, ганяюцца за ўяўным, несапраўдным.
Вобраз Плачкі арыгінальны і не сустракаецца ў іншых славянскіх літаратурах. Кніга "Шляхціц Завальня" ўздымае перш за ўсё маральна-этычныя праблемы. Але паўстаюць яны ў цікавых міфалагічных вобразах.
Галина добая спагадливая вольналюбивая
А василёк смелы сильны и улюблёны
Гляджу: ідуць па дарозе пан з чарнакніжнікам і раптам павярнулі да густога яловага лесу.
Грышку пакідаюць сілы: ён выпускае з рк дуду і падае, самлелы, на дол.
<span>Ад гэтага крыку прачынаюцца парабкі, бягуць на дапамогу і знаходзяць яе ў сенцах: яна ляжыць як нежывая.</span>
Хлопчык сарваў (адз.л., м.р.) з дрэва чырвоны яблык. Матуля пазвала (адз.л., ж.р.) дзяцей абедаць. Дзiця добра спала ( адз.л., н.р.) ноч. Па возеры плылi (мн.л.) прыгожыя лебедзi. Дзяўчынка чытала (адз.л., ж.р.) сяброўцы цiкавую кнiжку. Вучнi правiльна рашылi (мн.л.) ўсе задачы.
Жылі-былі вожык ды зайчык, яны сябравалі. Аднойчы вожик пайшоў грыбы збіраць. Насустрач яму зайчык. Заяц кажа:— Што гэта ты робіш?— Збіраю запас на зіму,— адказаў вожык.— У такі цудоўны летні дзень? Усё з табою зразумела…Прыйшла зіма, ежы ў зайчыка не было,пайшоу ён да вожыка.— Прывітанне! Ці можаш ты даць мне крыху ежы?— Я яшчэ ўлетку збіраў грыбы, а ты што тады рабіў?— Бавіўся…— Добра, бяры крыху, але больш не дам!— Дзякуй табе, вожык, цяпер буду ведаць, што трэба самому пра гэта клапаціцца!І пачалі яны дзяліцца ўсім. І былі гэта верныя сябры!