Бакыт деген созбен жеткизуге киын.Ар адамнын озинин бакыты бар.Менин бакытым ол менин жануям,Отаным,жерим,улттым,туыстарым,сыныптастарым.Бакыт акшамен тенелмейди.Оны акшамен сатып алуга болмайды. Бакытты болу ушин озимиздин колымызда.Мен озимди бакытты деп ойлаймын.
Многие из вас, ребята, участвовали в литературно-творческих экспедициях по сказкам А.С.Пушкина, по казахским народным сказкам, а вот теперь мы предлагаем вам познакомиться с одной лишь повестью Бердибека Сокпакбаева "Меня зовут Кожа". Вы подружитесь с Кожабергеном, узнаете как он решил стать героем и получить звезду, чтобы все вокруг: и учительница, и одноклассница Жанар, и все его друзья увидели, какой он отличный парень. Итак, ребята, многим из вас очень хорошо знакома фамилия известного казахского детско-го писателя Бердибека Сокпакбаева. Родился он в далеком 1924 году в Нарынколском районе Алма-Атинской области в семье бедняка. В 8 лет лишился он матери.<span>Много пришлось мальчику испытать и пережить: были и тяжелый труд, и голод, и работа "в людях". Писательскую деятельность Бердибек-ага начал со сборника стихов. Он вышел в 1950 го-ду и пришелся по душе многим читателям своей искренностью. Но уже следующая книга писа-теля - повесть "Чемпион", выпущенная в 1951 году была адресована вам, ребята. Книги Бердибека Сокпакбаева во многом автобиографичны.</span>
«Күлтегін» жыры (үлкен жазу) жер мен көктің және адам баласының жаралуы туралы философия толғаудан басталады (биікте Көк тәңірі, төменде қара жер жаралған да екеуінің арасында адам баласы жаралған). Бұдан кейін бүкіл адамзат баласына Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. «Күлтегін» жырының авторы Түрік қағандығының бүкіл әлемді аузына қаратқан айбарлы да абыройлы дәуірін зор мақтаныш сезіммен жырлайды. Сондай-ақ ақын Бумын қаған мен Істемі қаған қайтыс болған соң түркі елінің тағына дарынсыз қағандар отырғанын, халықты опасыз бектер мен жүгенсіз әміршілер билегенін күйінішке толы жыр жолдары арқылы жеткізген («Соңындағы інісі ағасындай болмады, Ұлдары әкесіндей болмады. Біліксіз қағандар отырған екен, Жалтақ қағандар отырған екен»). Табғаш елінің алдауына көнген Түрік қағандығының бектері өзара араздасып, елдің ішкі бірлігіне көп нұқсан келтірді. Елде алауыздық туды. Түрік қағандығының іргесі шайқала бастады. Бұл өте қауіпті кезең еді. Автор түркі халқы ата-баба дәстүрін берік ұстаған кездерінде ешкімге тәуелсіз, еркін өмір сүргенін жырлай келіп, ол осы жолдан тайып, дұшпанға алданған сәттерінде: «Бек ұлдары – құл болды, Пәк қыздары – күң болды», – дейді. Міне, содан кейін Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген. Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны – еңкейтті, Тізеліні – бүктірді», – дейді. Сөйтіп, жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы – түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.
1. Теледидар- 4 буын
т- дауыссыз, катан
е- дауысты, жинишке, езулик, ашык
л- дауыссыз, унди
е- дауысты, жинишке, езулик, ашык
д- дауыссыз, уян
и- дауысты, езулик, жуан
д- дауыссыз, уян
а- дауысты, ашык, жуан,. езулик
р- дауыссыз, унди
----------------------------------
9 арип, 9 д
2) кубылыс- 3 буын
к- дауыссыз, катан
у- дауысты- ериндик, кысан, жуан
б- дауыссыз, уян
ы- дауысты, ериндик, кысан, жуан
л- дауыссыз, унди
ы- дауысты, ериндик, кысан, жуан
с- дауыссыз, катан
------------
7 ар, 7 д
Тұз-астың дәмін келтірер. Еңбектің наны тәтті,жалқаудың жаны тәтті. Қанттсыз шәй ішкім келмейді. Малдың сүті,еті,терісі адамға пайдалы.Дастарханға әжем құрт,май,ірімшік қойды.
