Сначала повест. предл. потом ма/ме/ба/бе/па/пе
Напр.
Сен отырдың.
Сен отырдың ба?
Мен істеп отырмын.
Мен істеп отырмын ба?
Сақ мәдениеті — ерте темір дәуірінде Қазақстан мен оған жапсарлас өлкелерді мекендеген тайпалар қалдырған археологиялық ескерткіштер жиынтығы. Бұл тайпалардың тарихы бізге сақ атауы негізінде көне парсы және грек жазба деректерінен жеткен. Археологиялық зерттеулер Қазақстандағы Сақ мәдениеті жөнінде (б.з.б. 7 — 3 ғ-лар) неғұрлым толығырақ деректер береді. 1930 жылдардың соңында басталған зерттеу жұмыстары іс жүзінде 1946 жылдан кейін ғана кеңінен өрістеді. Жетісу, Төменгі Сырдария, Орталық, Солтүстік, Шығыс Қазақстанда Сақ мәдениеті ескерткіштері ашылды, көптеген қорымдар, ғұрыптық орындар, т.б. жәдігерлер қазылып, зерттелді. Жетісудағы Есік (Алтын адам) Бесшатыр обалары мен көптеген көмбелер, Сырдың төменгі ағысындағы Үйғарақ қорымы, Орталық және Солтүстік Қазақстандағы Тасмола мәдениетінің обалары, Шығыс Қазақстандағы Берел, Шілікті қорымдары, т.б. көптеген нысандар көне сақтардың тамаша ескерткіштері ретінде танымал. Кең байтақ аумақтарға тарағандықтан, әр өлкенің мәдениетін зерттеудің өзіндік жүйелері қалыптасқан.
Олардың жерлеу ғұрпы, мүліктік мәдениеттегі жергілікті ерекшеліктері мен өзара жақындығы да анықтала бастады. Беріге дейін сақтар тек қана бақташы, көшпелі тайпалар болған деген ескі көзқарастың әсерімен көп уақыт бойы бұлардың отырықшы орындары, яғни қоныстық мекендері зерттеулер аясынан тыс қалған. Ондаған жылдар бойы зерттелген жерлеу ескерткіштерімен (обалар) қатар, қазір жер-жерлерде сақ дәуірінің көптеген қоныстары да ашылды.
Мен әрдайым доппен түрлі ойындарды жақсы көрдім. Мектепте бізді көптеген ойындарға үйретіп, ережелер мен стратегияларды айтты. Мен ұзақ ойланбадым және волейбол - бұл ең қызықты ойындардың бірі екенін бірден түсіндім.
Маған ойынға екі команда қатысатыны ұнайды. Бірақ, мысалы, футболдан ерекше айырмашылық-команда бір тұтас ойын ретінде ойнайды. Мұнда мұндай үлкен алаң жоқ, сондықтан команда ойыншылары кез келген уақытта сені қолдай алады.
Бұл ойынның тағы бір плюс-бұл ереже. Барлығы өте қарапайым және түсінікті, ұзақ уақыт қажет емес. Екі команда, есеп бойынша ойын, негізгі міндет-қарсыластарға гол соғу. Өріске өту кезінде ешқандай қиындық жоқ. Волейболда тұрақты рөлдер мен міндеттер жоқ. Команданың әр ойыншысы алаңның әр түрлі аймақтарында: тордың астында, ортасында және беруші орнында тұра алады.
Мен бұл ойынды жақсы көремін. Ойын кезінде алаңдамауға уақыт жоқ, сен әрдайым допқа және қарсыласыңыздың іс-әрекетіне бағытталасың. Сен әр соққыны қадағалай аласың, қарсыластың тактикасын бақылай аласың. Бұл ойында қарсылас стратегиясын түсіну маңызды, оның күшті және әлсіз орындары.
Бұл ойын үлкен күш салуды талап етпейтіндігіне қарамастан, сіздің денеңнің барлық бұлшық еттері әлі де күшеюде. Волейбол ойыны дене бұлшық етінің көп бөлігін дамытады. Әрине, бірінші кезекте қолдар. Олар әрдайым шиеленісте, қарсыластың соққысын қабылдауға дайын. Бірақ аяқтар да ойынға қатысады,өйткені секіру өте жиі.