Залацистая(ж.р., адз.лик,Н.с.) восень.
Дзень ярки (м.р., адз.лик, Н.с.).
Дзень сонечны (м.р., адз.лик, Н.с.).
Паветра вераснёускае (н.р., адз.лик, Н.с.).
Залатой (ж.р., адз.лик,Р.с.) восени.
Незабыунае (н.р., адз.лик, В.с.) уражанне.
Сасновым (м.р., адз.лик, М.с.) бары.
Густым (м.р., адз.лик, Т.с.) водарам.
У Толіка сёння дзень нараджэння. Дваццаць гадоў споўнілася.
Прыемна было б, каб сёння, як толькі ён прыйдзе ў цэх, акружылі яго
рабочыя і сціпла, па-мужчынску павіншавалі. Каб майстар Антон, з
якога трэба абцугамі словы выцягваць, таксама падышоў да Толіка,
паціснуў руку і ўсміхнуўся. Толькі гэтага не будзе па той простай
прычыне, што ніхто не ведае, якая сёння ў Толіка дата.
Дзень прайшоў звычайна. Калі Толік выйшаў за прахадную, то
задумаўся, куды сябе падзець, чым заняцца. У пустую кватэру ісці не
хацелася. Што там рабіць? Можа, у кіно падацца? Але сеанс толькі што
пачаўся, а да наступнага амаль дзве гадзіны. А можа, дадому з'ездзіць?
Заўтра выхадны дзень. А дома добра: выспішся ўволю на духмяным
сене, маці смачных аладак напячэ. Толік канчаткова вырашыў паехаць
у вёску і пакрочыў на аўтобусную станцыю.
Дома яго, як заўсёды, з вясёлым брэхам сустрэў Рудзік. Скуголіў,
круціўся вакол, скакаў яму на грудзі, стараючыся лізнуць твар, нібы
ведаў, які сёння вялікі дзень у яго сябра.
Маці парадкавала ў хляве. Толік прытуліўся да веснічак і задумаўся.
Яму раптам стала не па сабе ад той думкі, што ён, быццам госць,
прыязджае ў сваю вёску, у родны дом. I навошта было ехаць у той
горад? Хіба ў калгасе не было працы? Жыў бы зараз у бацькоўскай
хаце. I маці лягчэй было б. А то гадавала, гадавала дзяцей, а прыйшоў
час — і пагаварыць няма з кім.
Нарэшце маці выйшла з хлява, паставіла ля калодзежа вядро і
пачала мыць рукі. Угледзеўшы сына, усміхнулася, запрасіла ў хату. Там
смачна пахла свежым хлебам, яблыкамі і яшчэ нечым родным,
даўно-даўно знаёмым. Толік патупаў хвіліну каля стала, абвёў вачыма
пакой, нібы шукаў змен, потым распрануўся.
Маці сказала:
— Рэдка прыязджаеш, сынок. Калі б ты сёння не прыехаў, я
пакрыўдзілася б.Дополнен 1 год назадУ Толика сегодня день рождения. Двадцать лет исполнилось.
Приятно было бы, чтобы сегодня, как только он придет в цех, окружили его
рабочие и скромно, по-мужски поздравили. Чтобы мастер Антон, с
которого нужно клещами слова вытягивать, тоже подошел к Толику,
пожал руку и улыбнулся. Только этого не будет по той простой
причине, что никто не знает, какая сегодня у Толика дата.
День прошел нормально. Если Толик вышел за проходную, то
задумался, куда себя деть, чем заняться. В пустую квартиру идти не
хотелось. Что там делать? Может, в кино податься? Но сеанс только что
начался, а к следующему почти два часа. А может, домой съездить?
Завтра выходной день. А дома хорошо: выспавшись всласть на ароматным
сене, мать вкусных лепешек напечет. Толик окончательно решил поехать
в деревню и зашагал на автобусную станцию.
Дома его, как всегда, с веселым лаем встретил Рудик. Скулил,
вертелся вокруг, прыгал ему на грудь, стараясь лизнуть лицо, словно
знал, какой сегодня великий день в его друга.
Мать упорядочивало в хлеву. Толик прильнул к калитке и задумался.
Ему вдруг стало не по себе от той мысли, что он, будто гость,
приезжает в свою деревню, в родной дом. I зачем было ехать в тот
город? Разве в колхозе не было работы? Жил бы сейчас в родительском
доме. I мать легче было бы. А то растила, растила детей, а пришел
время - и поговорить не с кем.
Наконец мать вышла из сарая, поставила возле колодца ведро и
начала мыть руки. Увидев сына, улыбнулась, пригласила в дом. Там
вкусно пахло свежим хлебом, яблоками и еще чем родным,
давным-давно знакомым. Толик потопал минуту у стола, обвел глазами
комнату, словно искал изменений, потом разделся.
Мать сказала:
- Редко приезжаешь, сынок. Если бы ты сегодня не приехал, я
обиделась бы.
