Ветрык - вецер Завіруха - мітусня
1. Тое ж было з народам маім.
Сякера ваеннай навалы
прайшлася бязлітасна па ім...
2. Зямля мая бой прымала
ад стара і да мала...
3. Мір асвятліў нас сваім святлом.
Грымелі ўрачыста акорды.
Толькі не быў за святочным сталом
кожны чацвёрты.
4. ... ранай адной страшэннай
на целе маёй Беларусі.
5. Лічым: кожны чацвёрты,
а той рахунак прыблізны,
а той рахунак няцвёрды,
а ўрон яшчэ больш вялізны.
6. Не забываецца той урон,
не зарастаюць прагалы...
Помнік Максіму Багдановічу усталяваны ў скверы на плошчы Парыжскай Камуны, перад тэатрам оперы і балета, недалёка ад месца, дзе стаяў дом, у якім нарадзіўся і жыў паэт. Адкрыты 9 сьнежня 1981 г. у дзень 90-годдзя з дня нараджэння М. Багдановіча. Аўтары помніка скульптар С. Вакар, архітэктары Ю. Казакоў, Л. Маскалевіч. Бронзавая статуя паэта вышынёй 4,6 метра ўсталяваная на п'едэстале з чырвонага граніту. Паэт намаляваны са скрыжаванымі на грудзях рукамі, у правай руцэ букет васількоў - кветак, якія апеты ў яго паэзіі.
Максім Багдановіч нарадзіўся 9 сьнежня 1891 г. ў Мінску, адкуль затым бацькі павезлі яго ў Гродна. Тут у раннім дзяцінстве Максім асірацеў: ад туберкулёзу зусім маладою памерла яго мама. Вучыўся паэт у гарадах на Волзе - гімназіях Ніжняга Ноўгарада і Яраслаўля. Марыў паступіць у Пецярбургскі універсітэт, каб там вывучаць беларускую філалогію. Аднак па патрабаванні бацькі ў 1911 годзе паступіў у яраслаўскі Дзямідаўскі юрыдычны ліцэй.
З 1910 году малады паэт займаўся мастацкім перакладам. На беларускую мову ім былі пераведзеныя некаторыя творы Гарацыя, Авідзія, Шылера, Гейнэ, Верлена, Верхарна, Пушкіна, Майкава. А на рускую - вершы Янкі Купалы, Шаўчэнкі, Франка, Крымскага. Багдановіч стаў адным з заснавальнікаў навуковай гісторыі беларускай літаратуры. У абарону яе народнасці і рэалізму ён выступіў з шэрагам артыкулаў. Публіцыстыка Максіма змяшчалася на старонках "Нашай нiвы", у яраслаўскіх газетах, маскоўскіх часопісах "Украінскае жыццё" і "Нацыянальныя праблемы", пецярбургскіх - "Жыццё для ўсіх" і "Паўночныя запіскі". У 1914 году паэт выдаў у Маскве гісторыка-этнаграфічныя нарысы "Чырвоная Русь", "Браты-чэхі", а ў 1916 - "Беларускае Адраджэнне".
У тым жа 1916 годзе Багдановіч скончыў ліцэй у Яраслаўлі і прыехаў у Мінск. Тут ён пасяліўся ў адным доме са Змітраком Бядулям - на вуліцы Мала-Георгіеўскай, 12 (цяпер - Льва Талстога, 14а) . У родным горадзе паэт паступіў на службу ў губернскі харчовы камітэт, дзе працаваў сакратаром.
У Мінску паэт напісаў баладу "Страцім - лебедзь" і артыкулы "Беларускі бежанскі прытулак ", "Голас з Беларусі", "Аб веры нашых прашчураў". У пачатку 1917 года зноў здароўе яго пагоршылася , і ён з'ехаў у Ялту. Але дні Багдановіча былі палічаныя. Максім паміраў гэтак жа высакародна і мужна, як жыў - без нараканняў і скаргаў . На яго стале застаўся неадпраўлены ліст бацьку : "Добры дзень, стары верабей. . Маладому вераб'ю дрэнна". Ён не аднёс яго на пошту, каб не прычыняць родным лішніх клопатаў. 25 мая 1917 года паэт памёр - у месцах, далёкіх ад сяброў, блізкіх, удалечыні ад любімай Беларусі...
<span>Сёння яго вершы ведаюць і любяць не толькі ў гэтай краіне. Некаторыя з іх - "Зорка Венера" і "Слуцкія ткачыхі" - пакладзены на музыку і сталі, па сутнасці, народнымі песнямі. У 90-я гады мінулага стагоддзя ў Траецкім прадмесці сталіцы адкрыўся музей паэта, а побач з вуліцай, якая носіць яго імя, каля будынка тэатра оперы і балета, усталяваны помнік.</span>
1. Акружаюць!<span>
2. </span>Колькі ўжо акружалі?<span>
3. </span>А накладную даюць на паўтары.<span>
4. </span><span>Чакалі падмогі з тылу, а там ужо немец.
5. </span>Дакапаліся!
6. <span>Далей, праз які год ці два, бацьку раскулачылі – забралі ў сельсавет увесь іхні набытак, апісалі будынкі, а самога з маткай саслалі.
7. </span><span>I калі неяк сталі арганізоўваць лыжны агітацыйны прабег на 200 кіламетраў, то ў ліку лепшых лыжнікаў запісалі і Пшанічнага.
8. </span><span>Мой год пачалі ўжо прызываць.
9. </span><span>Пасадзілі нас у КПЗ, пачалі следства.
10. </span><span>Ну, далі каму колькі.
11. </span><span>Тралявалі ў распадак.
12. </span><span>Яўны пралік, дурная задумка, нікчэмная мера, і толькі.
13. </span><span>Здымак каманды-пераможцы надрукавалі ў мясцовай газеце.
14. </span><span>Што, можа, пралетарскую рэвалюцыю рыхтуюць?</span><span>
15. </span>З першага ж удару іх тут прыб’юць, як таго камара на лбе.
