Ты чытаеш, пішаш, нясеш, любіш, гаворыш.
ЮРЫЙ СТРИГУНЮрий стрыгуна
Аповяд пра вайну
каментаваць Надрукаваць
У дзяцінстве хацелася плакаць, калі бачыў старога. Думалася, што ён хутка памрэ. Роднага дзеда я прасіў распавядаць пра вайну. Думаў, калі ён перажыў яе, то будзе жыць яшчэ доўга.
Дзед пра вайну расказваў неахвотна. Усе апавяданні заканчваліся расповедам, як баба сустракала яго. Разам з іншымі жанчынамі штодня хадзіла на станцыю і выглядала цягніка. Туды ішла вясёлая. Вярталася плачу. Часам брала ў паходы маёй маці - тады яшчэ 6-гадовую дзяўчынку.
- Дачушка, калі прыйдзе наш бацька?
Маці адказвала нязменна:
- Як будзе дождж.
Аднак ні дзеда, ні дажджу не было. А потым у верасні пусцілася цэлы лівень. Радня не наважылася ісці. Калі масціліся спаць, нехта пагрукаў у акно. У сваёй гімнасцёрцы дзед прамок да ніткі.
Старэй замест дзядоў я пачаў шкадаваць інтэрнацкіх дзяцей. Інтэрнат - у 300 метрах ад маёй школы. Коратка стрыжаныя ў нязменных вельветавых касцюмах і чаравіках на тры памеру вялікіх, гэтыя хлопцы былі навальніцай раёна. Маглі адабраць грошы ці набіць. Але, калі я ўяўляў, што яны растуць без маці - хацелася плакаць з жалю.
- У іх нават няма дзеда, які б распавёў пра вайну, - думаў.
Класічнага інтэрната ў Астатнія даўно няма. Зараз гэта аздараўленчая школа. У сераду там адкрываюць мемарыяльныя дошкі. Двое былых выпускнікоў загінулі ў Данбасе.
Сучасныя дзеці - у вышыванках. У ўрачысты момант дырэктар зрывае тканіна з таблiчак. Калі ўсе разыходзяцца, разглядаю. І, што злева, кідаецца ў вочы. Каротка стрыжаны, шустры хлопец - тыповы интернативець. Надпіс "Дзмітрый Дибривный". Загінуў у храшчавым на Луганщине.
Не ведаю, пра што перад смерцю больш шкадаваў Дзмітрый: па любові, якую дадалі бацькі, па нармальным адзеннем, на які не змагла дзяржава, або з дажджом, якога паслаў яму Бог?
А можа, ён бы выратаваўся, калі б чуў дзеду апавяданні пра вайну?
Рамантызм – надзвычай важны этап у развіцці культуры, гэта сапраўдная рэвалюцыя ў мастацтве, не толькі ў літаратуры. Рамантыкі падпарадкавалі сабе тэатр, жывапіс, музыку, філасофію, многія гуманітарныя навукі. А ў літаратуры тэмп развіцця надзвычай паскорыўся, новыя плыні і напрамкі ўзнікалі і развіваліся нават за месяцы. Як ні ў адну іншую эпоху, літаратура рамантызму звязана з філасофіяй. Рамантыкі сцвярджалі веру ў панаванне духоўнага пачатку ў жыцці, падпарадкаванне матэрыі духу.
Адным з выдатных пісьменнікаў-рамантыкаў быў Ян Баршчэўскі. Вяршыняй творчасці пісьменніка стала кніга "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях". Яна складаецца з чатырнаццаці апавяданняў міфалагічна-фальклорнага зместу, сюжэты якіх скаладаюць аповеды падарожнікаў у доме шляхціца Завальні падчас доўгіх зімовых вечароў. Усе апавяданні глыбока павучальныя і ў той жа час займальныя.
Найбольш цікавае апавяданне "Плачка". Гэта адно з самых незвычайных апавяданняў кнігі. У гэтай гісторыі апісваецца незвычайная прыгожая кабета, якая з'яўляецца ў пакінутых дамах, у пустых касцёлах і на руінах. На яе вачах заўсёды блішчэлі слёзы, з-за таго людзі называлі яе Плачкай. Вобраз Плачкі сымвалізуе, што ў чалавека на першым месце павінны быць не матэрыальныя, а духоўныя каштоўнасці. Яна плача, бо іх, каштоўнасці, не бачаць, не разумеюць, ганяюцца за ўяўным, несапраўдным.
<span>Вобраз Плачкі арыгінальны і не сустракаецца ў іншых славянскіх літаратурах. Кніга "Шляхціц Завальня" ўздымае перш за ўсё маральна-этычныя праблемы. Але паўстаюць яны ў цікавых міфалагічных вобразах.</span>
<span>1. Працуй, жыві і радуйся за наш вялікі дом.</span>
<span>2. Не гаруйце, хлопцы, што нарадзілісяпозна.</span>
<span>3. З усмешкаю жыццю глядзім у вочы.
</span>4. Андрэя паклалі ў чацвёртай палаце на першым паверсе.
5. <span>Не за сваю справу не <span>бярыся.</span></span>
Зрабіць калядную зорку сваімі рукамі зусім не складана. Вазьміце невялікі шматок белай тканіны, адрэз тканіны залацістага колеру, залацістую або серабрыстую стужку, вату, два вялікія гузікі, залацістыя бліскаўкі і клей. Выражце з залацістай тканіны чатыры аднолькавыя пяціканцовыя зоркі. Затым дзве такія ж зоркі выражце з белай тканіны. Не забудзьцеся пакінуць прыпускі на шво - каля паўсантыметра. Злучыце парамі палоўкі зорак і састрачыце іх разам, пакінуўшы невялікую адлегласць для набівання. Выверніце зоркі і напоўніце іх ватаю. Зашыйце месцы напаўнення. Да белай зорачкі па цэнтры прышыйце вялікую пятлю са стужкі. Складзіце ўсе тры зоркі разам: залацістыя па краях, белая па цэнтры, прыкладзіце па баках гузікі і сшыйце. Намажце гузікі клеем і пасыпце бліскаўкамі. Дайце высахнуць. Ваша зорка гатовая, можаце упрыгожваць ёю кватэру.
