Тұмар (Томирис) ханша (ж.ж.с.д. 570-520) – күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі. Грек жазбаларында оның елін «массагет» деп атайды. Тұмар ханша есімінің тарихқа еніп, әлемге танылуы Ахемен әулетінен шыққан, «төрт құбыланың тұтас билеушісі» атанған парсының әйгілі патшасы Кирдің (ж.ж.с.д. 558 – 530) Орта Азияға басқыншылық жорықпен келген, «жеңілуді білмейді» деп дәріптелген әскерін ашық шайқаста тас талқанын шығарып жеңуімен тікелей байланысты.
Мемлекетінің аумағын тойымсыздықпен кеңейте беруді ойлаған Кир патша батыс елдеріне аттанбас бұрын әуелі шығыс жағын қауіпсіздендіру мақсатымен күнгей түркі сақтарды бағындырып алуды көздейді. Сөйтіп түркі сақ еліне елші аттандырып, олардың ханшасы, сол кезде күйеуі өліп жесір отырған Тұмардың (Томириске) өзіне тұрмысқа шығуын сұрайды.
Большой?
Компьютер
Қазіргі ғылым мен техниканың күн өткен сайын қарыштап дамып келе жатқан заманында адам өмірін компьютерсіз елестету қиын. Компьютердің басты мүмкіндіктеріне тоқталатын болсақ, оқушыларға сабаққа дайындалуға көмектеседі, бос уақытта музыка тыңдап, кино көруге болады, қажетті құжаттарды басып, шығаруға болады, кез - келген сызба жұмыстарын сызып, сурет салуға болады. Бұл тек бастамасы ғана, ал егер де компьютерді интернет желісіне қосатын болсақ, онда бұл мүмкіндіктер тіптен еселене түседі, себебі ғаламтор бетінде кез - келген ақпаратты іздеп табуға болады. Сонымен қатар әлеуметтік желіде жаңа достар тауып, әлемнің түкпір - түкпірінде өмір сүретін адамдармен сөйлесу мүмкіндігі туады.
Бірақ қаншама пайдалы жақтары болғанымен, компьютердің зиянды жақтары да бар екенін есте сақтаған абзал. Компьютерде көп отырған көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерде көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек.
Одан кейінгі келтіретін зиян - ол уақыттың қадірін білмей, компьютерде отыратын уақытты тиімсіз пайдаланып, оның қалай өтіп кеткенін байқамай да қаламыз. Оның орнына пайдалы іспен айналыссақ болар еді. Мұны "ғаламторға тәуелділік" деп айтсақ та болады.
Сонымен қатар ғаламтордағы көптеген жағымсыз ақпарат адам психикасына да жағымсыз әсірін тигізеді.
Аталған жайттар денсаулығыңызға зиянын тигізбесін десеңіз, менің ойымша, компьютерді белгілі ір тәртіппен, күнделікті бір - екі сағаттан аспайтын уақыт қана қолданған дұрыс.
<span>Есен-саулығын «мал-жан аман ба» деп бастайтын қазақ үшін төрт түліктің орны бөлек. Төрт құбыласы сай болғанын қалайтын әр қазақтың тұрмысы ежелден-ақ төрт түлікпен тығыз байланысты болған. Сондықтан да бұрынғы қазақтардың төрт түлік туралы күнделікті тіршіліктен түйгені сол туралы зерттеп жүрген ешбір ғалымнан кем соқпайтын. Малдың сүтін ішіп, етін жеп, терісінен тон илеп, жүнінен киім тоқыған қазақтарда төрт түлік туралы атаулар жетіп- артылады. Алайда арада заман алмасып, уақыт өткен сайын бүгінгі буын осынау төл атауларды ұмытып һәм жаңылыстыратын болып жүр. Тірлігі малмен біте қайнасқан қазақ үшін бұл жараспас. Осы себепті кейінгі буын біле жүрсін деген мақсатпен газетімізде «Төрт түліктің төл атаулары» деген айдар ашып отырмыз. Айдардың алғашқы мақаласы қазақ үшін қасиетті жануар – жылқы туралы болмақ. Жылқы десек, әрине, ең алдымен қазы мен қымыз көз алдымызға келетін болса керек. Өйткені қазы мен қымыздың дәмділігі тіл үйіреді. Оны біз – қазақтар түгілі, шетелдіктер де жақсы біледі. Қазақты мақтағысы келген жат-жұрттық, бірінші кезекте, оның дарқан пейілін, кең дастарқанын, тіл үйірген қазысы мен қымызын мақтайды. «Ешбір теңдесі жоқ дәм екен» деп тамсана таңдай қағады. Ал енді тап осындайда, ұлттық тағамымыздың даңқын әуелетіп, мерейімізді асқақтатқан қазы мен қымыздың қайнар көзі – жылқы туралы қонағымызға тұшымды әңгіме айтып беруге біз қаншалық әзірміз?! Қазақ тарихы – жылқы тұяғы, ат жалында жасалғанын, көшпенділердің жылқы арқылы бүкіл жер бетіне танылып, өз өркениетін қалыптастырғанын біз білеміз бе? Иә, жалпы, қазақтың атын айдай әлемге паш етуге құдіреті жетерлік жылқы туралы біз осы не білеміз?</span>
Озен жагасында оскен камыс-курайлар желмен тербелип тур.бурынгылар курайдан сыбызгы жасаган
Орман жерге ғана орман өсімдіктері емес. Ағаш - құрылыс материалдарын көзі. Орман - планетаның орны толмас экологиялық жүйе