Сұлтанмахмұт Торайғыров (28.10.1893, қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Уәлиханов ауданы – 21.5.1920, Павлодар облысыБаянауыл ауданы) – ақын, ағартушы.
Өмірбаяны
Торайғыровтың 2 жасында шешесі қайтыс болып, 6 жасына дейін әжесінің тәрбиесінде болған. Кейін әкесі екі ұлымен Баянауылға көшіп, Торайғыр кентіне таяу жерге қоныстанған. Торайғыров алғаш әкесінен ескіше хат танып, 13 жасынан Мұқан, Әбдірахман, Тортай деген молдалардан дәріс алды. Өлеңге үйір, шығыстық сюжеттер негізінде жырлар туындатқан Мұқан молда тәлімінің Торайғыровтың ақын ретінде қалыптасуына игі әсері болғанымен, баянауылдық Әбдірахман молданың (1908) қаталдығы, өлең шығарғаны үшін жас қаламгерді жазалауы оның дін мен молдалар жайлы теріс көзқарасының қалыптасуына негіз болған.
1911 ж. жаңаша оқыған Нұралы ұстазының көмегімен қазақ, татар тілдеріндегі әдеби кітаптармен, газет-журналдармен танысады. *1912 ж. Троицкідегі Ахун Рахманқұли медресесіне түседі, бірақ мұнда бір жылдай оқыған ол өкпе ауруының зардабынан оқудан шығып қалады. Торайғыров енді медреседе оқуды қойып, орысша оқу іздейді, қала маңындағы елде жаз бойы бала оқытады. Осы кезден ақындыққа ден қойып, *1912 – 13 жылдар аралығында
“Оқып жүрген жастарға”, “Тәліптерге”(“Шәкірттерге”), “Ендігі беталыс”, “Оқудағы мақсат не?”, “Анау-мынау”, “Мағынасыз мешіт”, “Жарлау”, “Досыма хат”, “Шығамын тірі болсам адам болып”, “Түсімде”, “Жазғы қайғы”, “Қымыз”, “Кешегі түс пен бүгінгі іс”, т.б. өлеңдерін, “Зарландым” атты ұзақ очеркін жазды. Осы тұста “Қамар сұлу” романын жазуды бастады.
<span>Ерді еріншектік аздырар. </span><span>Еріншек түске дейін ұйықтайды, кешке дейін есінейді. </span><span>Жалқауға күнде той. </span><span>Жалқауға от басы айшылық жер. </span><span>Жалқауға сөз, шабанға таяқ өтпейді. </span><span>Жалқаулық — жаман ауру. </span><span>Жалқау жатып ішер, отырып ұйықтар.</span>
<span>Менин туган куним. Ар адам, киши болсын улкен болсын оз туган кунин кутип, тойлайды. Туган кун деген 1 жаска улкейип, акылын кирип, соны ойлайсын. Туган кунин жакындай келгенде, оган не истеймин деп ойлайсын. Сол куни достарын шакырып тойлайсындар. Туган кунге коп сыйлыктар сыйлайды. Мен оз туган кунимди жаксы коремин.</span> <span>туган кун адам омиринде бир ак рет келеди. сондыктан, туган кунди жаксы конилмен, куанышпен тойлау керек. мен оз туган кунимди отбасымен немесе достарымен тойлаймын. туган кунимде ата-анам магана озимнин суйикти тортымды алып береди. анам ар турди тагамдар дайындайды. маган коптеген сыйлыктар береди, тилектер айтады. мен туган кунимди жыл сайын кутип журемин.</span><span />
