Ырым дегеніміз өз алдына бір жақсылықтың немесе жаманшылықтың хабаршысы, адамды сақтандыратын белгі іспетті. Сонымен қатар, қазақтарда нені істеуге болмайтыны туралы «тыйым» ұғымымен байланыстағы «ырымдар» да бар (табу). Бүгінде бұл белгі-нышан түріндегі аңыздардың кейбіреуі тарихи тұрғыда ғана қызығу тудырады, бірақ олардың арасында адамдардың өмір сүруіне, рухани және материалдық байлықты жасап, көбейтуіне көмектесетіндері де аз емес. Сонымен қатар, біздің заманымызға дейін жеткен ырым-нанымдардың көпшілігі пұтқа табынушылықтың (тәңіршілдік, шамандық, сопылық, т. б.) іздері де бар. Дегенмен, кейбір ырымдар мен нанымдар Құранның жекелеген сүрелерінде баяндалатыны да рас. «Қазақтар киеге үлкен мән береді. Табиғаттың кейбір апаттарын, отты, кейбір жануарлар мен құстарды, көшпелі тұрмысқа қажет заттарды киелі деп қастерлейді. Осы аталғандарды құрмет тұту, ырым жорасын жасап тұру, адам баласына байлық пен бақыт — құт әкеледі деп түсінеді. Ал, осы кәделерді ұстамау, киелерді құрметтемеу жоқшылыққа душар етеді. Сондай құдіретті күші бар жан-жануарларды киесі бар дейді, ал олардың өзін киелі деп атайды. Жан-жануарлар мен заттардың киесін қадірлемеу киенің қаһарын туғызады. Киенің ашуы, қаһары — кесір деп аталады». Ш.Ш. Уәлиханов былай деп жазады: «Төрт түлік малдың арасындағы ерекше белгілері барлары құтты жануар болып саналады. Мысалы, жалы мен құйрығында ақ қылы бар жылқылар құтты саналып, сатылмайды, ешкімге берілмейді, себебі, сол малмен бірге құт-береке кетеді, ал әртүрлі себептермен беріле қалған жағдайда, сілекейін алады, ол үшін жылқының жалынан қыл жұлып алып, кететін малдың аузына салып сілекейлеп қалтасына салып қояды».
<span>Источник: </span>http://e-history.kz/kz/publications/view/899
<span>© e-history.kz</span>
Септеу:
атау.с ғалым.білім.өнер.тарих
үлік.с ғалымның.білімнің.өнердің.тарихтың
барыс..с ғалымға.білімге.өнерге.тарихқа
табыс.с ғалымды.білімді.өнерді.тарихты
жатыс.с ғалымда.білимде.өнерде.тарихта
шығыс.с ғалымнан.білимнен.өнерден.тарихтан
көмектес.с ғалыммен.біліммен.өнермен.тарихпен
тəелдеу:
1.ж.мениң өнерім.тарихым
2.ж.сениң өнерің.тарихың
2.ж.сіздің өнеріңіз.тарихыңыз
3.ж.оның өнери.тарихы
Арыстан мен түлкі туралы ертегіАрыстан қартайды. Аңдарды бұрынғысындай аулай алмайтын болды. Енді аңдарды айламен аулағысы келді. Өзі үңгірде жатты да: — Аурумын, жүруге әлім жоқ, — деп барлық аңдарға хабар таратты.Аңдар бір-бірлеп арыстанның халін білуге келді. Арыстан аңдардың біреуін де қайтармады. Бәрі де арыстанға жем болды.Бір күні түлкі келді. Ол үңгірден алысырақ тұрды да:— Халіңіз қалай, тақсыр? — деп көңілін сұрады.— Халім нашар. Неге жақынырақ келмейсің? Берірек кел, түлкіжан, бір азырақ сөйлесейік? — деді арыстан.Түлкі:— Мен саған жақын барар едім-ау, бірақ саған кірген із бар да, шыққан із жоқ! — деп кетіп калыпты
Ответ:
Адам сусыз өмір сүре алмайды. Табиғатта да сусыз тіршілік болмайды. Қоршаған ортадағы тіршілік көзі- су. Таза су денсаулыққа пайдалы. Сусыз тазалық болмайды.
Объяснение:
1 Нан бар жерде-ән бар
2 Дәнді шашпа-нанды баспа
3 Китап алтын казына
4 Денсаулык зор байлык
5 Адам мен адам арасы,аспанмен жердей
6 Ер даулеты-енбек
7 Рахат түбі-кейіс
Бейнет түбі-кеңіс
8 Батыр ортақ,бақ жалқы
9Адам қайғысы,заман қайғысы
10 Ана сүті бой өсіреді
Ана тілі ой өсіреді.
