1. Тереңге балық уылдырық шаша алмайды, неге десең, онда уылдырық оралатын не балдыр, не шөп, не қамыс жоқ.
2. Сасық күзен, тышқан, жылан сияқты жәндіктер оқпанды жерден інді көп қазады, неге десең, ондай жердің асты ылғалсыз, құрғақ болады.
3. Есенқұл жауап қатқанша болған жоқ, жаңағы жүк машинаға да жеттік.
4. Кей металдар табиғатта өте аз және таза түрінде кездесуі сирек.
Қазақ халқының дарынды перзенті Ыбырай Алтынсарин аса күрделі тарихи кезеңде, патша үкіметі Шығыс халықтары арасында қатаң отарлау саясатын жүргізіп жатқан кезеңде өмір сүрді. Қазақ халқының тарихында Ыбырай Алтынсарин ерекше роль атқарады. Ол қазақтың тұңғыш педагогы, қазақ даласында бірінші рет мектеп ұйымдастырып, қазақ жастарына білімнің есігін ашты.
Ыбырай Алтынсарин өз халқын жан-тәнімен сүйген, халқының мәдени көркейіп өсуі үшін бойындағы бар күш-жігерін аянбай жұмсаған нағыз патриот еді.
Білімге деген құштарлық, халқына қалтқысыз қызмет ету Ыбырай Алтынсариннің негізгі ұстанымы болды. Ол мәдениет пен білімнен артта қалған ел-жұртын көрші елдің өнер-білімін, техникасын игеруге шақырып қана қоймай, сол игі істі тікелей жүзеге асыруға да өлшеусіз үлес қосты. Қазақ даласында тұңғыш рет орыс үлгісіндегі пәндік білім беретін мектептер ашып, оған орыс алфавиті негізінде оқулықтар жазды, өзі сабақ беріп, жаңа талапка сай келетін мұғалімдер дайындауға күш салды. Қазіргі өркениетті қазақ халқы не бәрі 48 жасында өмірден өткен Ыбырай атамызды ұлы ұстаз, педагог, ғалым, ірі қоғам қайраткері деп бағалап құрмет тұтады.
Ыбырай Алтынсариннің жұмысы жастарды үш тілді игеруге, сауатты және жоғары білікті маман болуға шақыратын елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың үндеуімен үлеседі.
Ыбырай Алтынсарин — нағыз халықшыл жазушы, өмір шындығын озық идея тұрғысынан таныта білген кемеңгер суреткер, аса қажырлы қоғам қайраткері, заманының ең маңызды мәселесін көтеріп, жыр төккен азамат ақын, жаңашыл жазушы, сол жаңаның тынымсыз жаршысы. Өз бойындағы қуатын халық мақсаты үшін аямай жұмсаған адал жанды азамат.
Пікір. Қиястың әкесі майданға кетіп, науқас шешсін бағу үшін оған егістікті өз қолына алуға тура келді.
Дәлел. бірінші абзацтың соңғы жағындағы сөйлемдерден Қиястың отбасының ауыр жағдайын көруге болады.
Мысал. Кейде осындай жағдайлар өмірде де кездесіп жатады. кей отбасыларда әкесі кетіп қалып немесе ішімдікке салынған кезде ананың балаларын бағуы немесе жетім қалған балалардың бірі екіншісіне қарасуы кездесіп жатады. Мұндай жағдайда бүкіл ауыртпалық қияс сияқты үйдің үлкеніне түседі.
Қорытынды. Он төрт жасар жігіт тақырыбында Қиястың іс-әрекеті суреттелген. оның анасы науқас, әкесі майданға кеткен,сондықтан үйінің барлық ауыртпалығын өз мойнына алған. егін ісін толық білмесе де отбасы үшін барын салып жүр. Бұл нағыз қайсарлық деп білемін. Қарап отырсақ Қияс істеген жұмыс қазіргі он төрт жастағылардың бәрінің қолынан келе бермейді.
Менің туған күнім
Маған туған күн мерекесі қатты ұнайды. Туған күн мен үшін ең ерекше мереке. Маған көп сыйлықтар түседі.Туған күнде билейміз,ән саламыз,тойлатып думандатамыз.Мен өзімді бақытты сезінемін. Туған күнімде торт,шырын,салаттар дайындаймыз. Анам маған арнап торт пісіреді.Мен достарымды шақырамын.Олар мені әр түрлі құттықтаулармен және сыйлықтармен қуантады.Олармен өте көңілді өтеді. Туған күн әр адам үшін ең ерекше мереке.
1957 году вышла научно- фантастическая книга А.Машанова " путешествие под землю". Герои произведения Жабай и Кабай путешествуют в исторических регионах нашей родины . История нашей страны, которая еще не было открыта подземных недрах послужило причиной возникновения этого произведения . Они вызывают интерес в подземный мир. Энтузиазм и смелые действия героев раскрывает идею произведения . В этих трудах хорошо иллюстрируется история появления солнечной системы , картины жизни на земном шаре . Труд "путешествия по землю" дают читателю впечатления о будущем