Аты-Имя
тегі-фамилия
Туған жылы-год рождения
күні-день (рождения)
айы-месяц (рождения)
жынысы-пол (мужской или женский)
қаласы-город
электронды поштаның аты-имя электронной почты
құпия сөз-пароль
ұялы телефон нөмірі-номер мобильного телефона
құпия сұрақ-контрольный вопрос
жауабы-ответ
қосымша е-пошта-дополнительная электронная почта
Если что я просто перевел)))
Если я что-то не так сделал то прости
Әсемгүл Ару сұлупан жағымды естилед әдемілік билдред
Канат Ал фараби Азамат ер есими бостандык секлд
ШАПЫРАШТЫ НАУРЫЗБАЙ БАТЫР
(1706—1781)
Құттымбетұлы - Наурызбай (1706—1781) Үлы жүз Шапырашты тайпасының Асыл руынан, қазіргі Алматы облысы, Жамбыл ауданындағы Жалпақтас, Серіктас деген жерлерде туған. Абылай ханның ту ұстаушы үш батырының бірі (Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Шапырашты Наурызбай).
Наурызбайдың өмірі жоңғарларға қарсы соғыспен өткен. Жоңғарлармен соғыста оның Қүдайберген, Шолпан, Дүйсен деген үш бауыры бірдей қаза болады. Наурызбайдың 1729 жылы қалмақ батырлары Шамал хан мен Қаскелеңді жекпе-жекте өлтірген ерлігі қазақ даласына кең тараған.
Қашаннан да ханға хан, бас батырға бас батыр жекпе-жекке шығатын дәстүр. Қаскелең жорғалатып өзі майданға шықты. Ала атына мініп Наурызбай қарсы беттегенде қалмақ біткен шу ете түсті. Наурызбай салған көк сүңгі ә дегенше Қаскелеңнің жауырынынан шықты, Қаскелең жерге сылқ етіп, екі бүктеліп түсті. Бул шайқаста қазақтар жеңіске жетті.
<span>Балқаш көлінің маңында Шамал хан мен Наурызбай жекпе-жекке шықты. Наурызбай Шамал ханды шоқпарымен бір үрғанда-ақ қүлатты. Бұл шайқаста да қалмақ қашып, қазақтар жеңіске жетті. ОСЫ БОЛАДЫ ҚАЗАҚША БАТЫР ТУРАЛЫ ӘҢГІМЕ</span>
Күшейтпелі шырай
Біркелкі сындардың бірінің екіншісінен не өте артық, не өте кем екендігін көрсететін шырай түрі күшейтпелі шырай деп аталады. Мысалы: үлкен — үп-үлкен,— тым үлкен, тамаша — тап-тамаша — өте тамаша, жақсы —жап-жақсы, аса жақсы, кіші — кіп-кіші — тым кіші т. б.
Күшейтпелі шырай екі түрлі жолмен жасалады.
1. Күшейтпелі шырай сапалық сын есімдердің алдына күшейткіш буындардың үстелуі арқылы жасалады. Мысалы: биік — біп-биік, ұзын — ұп-ұзын, жақын — жап-жақын, суық — сұп-суық т. б.
Күшейткіш буындар (сын есімнің алғашқы буыны п дыбысына бітіп: биік — бі-йік — біп; жап-жақсы) негізгі сын есімдермен дефис (-) аркылы жазылады. Тек ақ, көк сөздерді күшейткіш буын үстелгенде аппақ (ап-ақ емес), көкпеңбек (көп-көк емес) болып бірігіп жазылады.
2. Күшейтпелі шырай сапалық сын есімдерге өте, тым, аса, ең, тіпті, нағыз, нақ, шымқай, орасан, ыңгай, кілең, сияқты күшейткіш үстеулердің тіркесуі арқылы жасалады. Мысалы: өте күшті, тым биік, ең жақсы, аса терең, нағыз жүйрік, шымқай қызыл, орасан зор т. б. Бұл сияқты күшейткіш үстеулер сын есімдердің алдында келеді де, бөлек жазылады.
Біреудің ұлы болыпты(бұрынғы өткен шақ). Сөйтсе де әкесі оны бағып-қағып, киіндіріп жүріпті(бұрынғы өткен шақ). Ақыры кəрілік жеңіп, сырқаты күшейген қарт əйеліне айтыпты(бұрынғы өткен шақ):
-Өмір бойы жинаған мүлкімді түгелдей басқа біреуге беремін(келер шақ). Ұлыма ештеңе қалдырмаймын. Ол – жалқау.
Ұлын аяп анасы баласына он сомдық алтын береді(жедел өткен шақ):
– Кешке дейін бір жерде бола тұр, – дейді ол баласына.
Қараңғы түскен соң үйге кел(нақ осы шақ). Содан соң: "Мынаны еңбегіме алған едім" деп әкеңе бер(нақ осы шақ).