Қазақ халық музыкасының тарихына көне түркі дәуірінен бергі кезеңдегі музыкаүлгілері мен тарихи-мәдени мәліметтер енеді.
Қазақ фольклорының елеулі бір арнасы – эпос. Оған тән музыкалық мақам-саздардың қазақ мәдениетінен алатын орны ерекше. Әдеби мәтінге қарағанда музыкалық мақамның марқалау болатыны белгілі. Қазақ эпосы негізінен екі түрлі поэзиялық өлшемге негізделсе (7 – 8 буынды жыр және 11 буынды қара өлең), оның мақамы да осы жүйеге құрылады. Қазақ музыкасындағы сырлы сазды, терең толғанысқа толы кең тынысты, әуезді әндер – 19 ғасырдан желі тартса, речитативті әуенге құрылған эпикалық дәстүр – алғашқы, лирикалықәндер – соңғы құбылыс. Бірақ, дәстүртұрғысынан келгенде қазақ даласының түрлі аймақтарында олардың бәрі бірдей сақтала бермеген. Сыр бойы, Атырау алқабында – эпос, Жетісуда – терме, Орталық Қазақстанда кең тынысты лирикалық әндер басым дамыған.
Қазақ халық музыкасының тарихына көне түркі дәуірінен бергі кезеңдегі музыкаүлгілері мен тарихи-мәдени мәліметтер енеді.
Қазақ фольклорының елеулі бір арнасы – эпос. Оған тән музыкалық мақам-саздардың қазақ мәдениетінен алатын орны ерекше. Әдеби мәтінге қарағанда музыкалық мақамның марқалау болатыны белгілі. Қазақ эпосы негізінен екі түрлі поэзиялық өлшемге негізделсе (7 – 8 буынды жыр және 11 буынды қара өлең), оның мақамы да осы жүйеге құрылады. Қазақ музыкасындағы сырлы сазды, терең толғанысқа толы кең тынысты, әуезді әндер – 19 ғасырдан желі тартса, речитативті әуенге құрылған эпикалық дәстүр – алғашқы, лирикалықәндер – соңғы құбылыс. Бірақ, дәстүртұрғысынан келгенде қазақ даласының түрлі аймақтарында олардың бәрі бірдей сақтала бермеген. Сыр бойы, Атырау алқабында – эпос, Жетісуда – терме, Орталық Қазақстанда кең тынысты лирикалық әндер басым дамыған.
Қазақ халық музыкасының тарихына көне түркі дәуірінен бергі кезеңдегі музыкаүлгілері мен тарихи-мәдени мәліметтер енеді.
Қазақ фольклорының елеулі бір арнасы – эпос. Оған тән музыкалық мақам-саздардың қазақ мәдениетінен алатын орны ерекше. Әдеби мәтінге қарағанда музыкалық мақамның марқалау болатыны белгілі. Қазақ эпосы негізінен екі түрлі поэзиялық өлшемге негізделсе (7 – 8 буынды жыр және 11 буынды қара өлең), оның мақамы да осы жүйеге құрылады. Қазақ музыкасындағы сырлы сазды, терең толғанысқа толы кең тынысты, әуезді әндер – 19 ғасырдан желі тартса, речитативті әуенге құрылған эпикалық дәстүр – алғашқы, лирикалықәндер – соңғы құбылыс. Бірақ, дәстүртұрғысынан келгенде қазақ даласының түрлі аймақтарында олардың бәрі бірдей сақтала бермеген. Сыр бойы, Атырау алқабында – эпос, Жетісуда – терме, Орталық Қазақстанда кең тынысты лирикалық әндер басым дамыған.
егер көмектессе лучший ответ қылшы п ж
Ертегі: Екі дос (сказки на казахском языке)
Бір күні екі дос орманда келе жатады. Кенеттен алдарынан бір аю шыға келеді. Сол кезде біреуі қаша жөнеледі, екіншісі талға өрмелеп жасырынып қалады. Қашқан жігіт ортада қалып кетеді.
Алайда, не істерін білмей тұрғанда, ойына «Өлген адам сияқты жерге етбетіммен жата қалсам, бәлкім құтылып кетермін» деп жерге жата қалады.
Аю келіп оны иіскелей бастағанда демін жұтып, дем алмай жатады. Аю кеткен соң талға өрмелеп кеткен досы төмен түсіп, досының қасына келіп, күліп: «Айтшы ал, аю сенің құлағыңа не деп сыбырлады?» дейді.
Сонда досы: «Досына қауіп-қатер төніп тұрғанда қашып кеткен адамдардан сақтану керектігімді, айтты» дейді.
Екеуі қақпа алдына келгенде, Төрткөз бұрынғы әдетінше шегіншектей берді.
не істеді? шегіншектей берді. баяндауыш
кім шегіншектей берді? Төрткөз. бастауыш
қалай шегіншектей берді? бұрынғы әдетінше. сын қимыл пысықтауыш
қашан шегіншектей берді? - екеуі қақпа алдына келгенде. мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем. бірінші жай сөйлем екінші сөйлемді толықтырып тұр, сол себепті үтір қойылған.
1. есімшенің ерекшелігі-әрі есім сөздерше әрі етістікше түрлене алады.
2.көсемшенің ерекшелігі-әрі үстеу ретінде әрі етістік ретінде бола алуы
3.ұқсастығы. екеуі де етістіктің ерекше категориясы және де түрлене алады. айырмашылығы: олардың біреуі есім сөздерше, еіншісі устеуше турленеді және жұрнақтары әртүрлы
4.Есімшенің жасалу жолы4:
1)-ар, -ер, -р,-с
2) -қан, -кен, -ған, -ген.
3)-мақ, -мек, -бақ- бек, - пақ, -пек
4)-атын ,-етін, -йтын, -итін
5. Көсемшенің жасалу түрі 3.
1)-а, -е, -й
2)-ып, -ып, -п.
3) -ғалы, -гелі, -қалы, -келі.
Ескерту. 3інші
түрі турленбейді!!!!