Ғ-ұяң, дауыссыз
а- дауысты, жуан, ашық, езулік
л-дауыссыз, үнді
м- дауыссыз, үнді
т- дауыссыз, қатаң
о- дауысты, жуан, еріндік, ашық
р-дауыссыз, үнді
Басыңа Алла бақ берсін, Не берсе де нақ берсін, Білім нақыл айтуға Жалықпайтын жақ берсін! Айтып жүрер білімнің Іс-амалмен шақ келсін! Береке-құт пен ырысты Үйлеріңе ап келсін! Қара ниетті жауыңа Бәлекеті тап келсін! Арман ниетке жеткізіп, Тілеуіңді ап берсін! Мал-жан аман тоқ болсын, Қайғы-қасірет жоқ болсын! Дастарханың ақ болсын, Шаңыраққа бақ қонсын! Балаларың көп болсын, Тамағы тоқ, киімі көк болсын, Иманы мығым бек болсын, Сөзі тура дөп болсын
Ответ:
ақын халықты қоқандықтарға қарсы тұрып, тәуелсіздік үшін күресуге шақырды. “Өтеген батыр”, “Саурық батыр”, “Сұраншы батыр”, “Жабай батыр”, “Қарасай батыр” сияқты толғаулар шығарды. Аумалы-төкпелі қоғамда өмір сүргендіктен, Сүйінбай сал-серіліктен гөрі қоғамдық-әлеуметтік істерге белсене араласқан. Өлеңдерінде Қоқан билеушілері мен жергілікті әділетсіз сұлтан, төрелерден, бай-болыстардан жасқанбай, турасын айтып отырған. Әсіресе, ақын Тезек төремен, қырғыз ақыны Қатағанмен айтыстарында, сондай-ақ “Датқаларға”, “Үмбетәліге”, “Төрт биге”, “Момын малын зұлымға алып беріп”, т.б. өлеңдерінде қиянатшылдықты, озбырлықты аяусыз сынға алған. Оның шешендік нақылдары, болыс-билерге арналған сықақ өлеңдері (“Мақсұтқа”, “Қасымға”, “Болыстарға баға”, т.б.) сaқталған.
Қиын жолдардан аман келеміз.
Асыл заман, саған сенеміз.
Жарқын өмір, жақсы күндер,
Арнап сәлем береміз.
Жайнап өмір жұлдыз көғінде,
Тұр ғой жарқырап.
Көңіл көзді көп арбайды,
Қиялыңды түгел тартып ап.
Жерім құлпырды барын берем деп,
Елім жасап-ау жарат ер еңбек,
Ырысымыз тасып жатыр,
Алға бастық жеделдеп.
Отан Анадан қуат аламыз,
Алға жеңіспен біз барамыз.
Бақта бұлбүл сайрайды ұзақ,
Жайнайды кең даламыз.
Ответ:
Су - тіршілік көзі деп бекер айтылмаған. Себебі алғашқы тіршілік суда басталады. Жердегі ең көп таралған заттың бірі су. Мұхит, теңіз, көл, өзендерден басқа су барлық тірі ағзаның құрамында кездеседі. Мысалға адам ағзасындағы қанның немесе шырынның негізгі құрамы судан тұрады. Кәдімгі құрғақ өсімдік дәнінде де белгілі бір мөлшерде су болады. Кейбір теңіз жәндіктері, мысалыға медузаның 97-98% - ы судан тұрады. Судың құрамында еріген оттегі болғандықтан жануарлар және өсімдіктер тіршілік ете береді. Су көптеген жануарлар мен өсімдіктер үшін тіршілік ортасы болып саналады. Оның құрамындағы жануарлар мен өсімдіктерді құрлықтан кездестіре бермейміз. Судың жарық түсе бермейтін қабатында терең емес жерлерінде жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрі мекендейді. Адам өмірі үшін су тек қана ішу үшін емес, тамақ пісіруге, жуынып-шайынуға, әр түрлі тұрмыстық заттарды тазалауға керек. Суда кеме, қайық арқылы серуендеуге, жағалауында шомылуға, кемемен жүк тасымалдауға болады. Сонымен бірге су зауыт-фабрикалардың жұмыс істеуі үшін өте кажет.
