Шумер - это древнее государство. Оно находилось на территории современного Ирака, точнее - в его южной части в четвертом тысячелетии до нашей эры.
Первая глава романа напоминает нам комедию Д. И. Фонвизина «Недоросль» . Петруша Гринёв так же, как и Митрофан, бездельничает, лазит на голубятню, с пренебрежением относится к учёбе. Его балует маменька. Так же, как у Митрофана, учитель Петруши невежествен. У Митрофана учитель — бывший кучер, у Петруши — бывший парикмахер. Обоим по шестнадцать лет. Но разница в изображении у Фонвизина и Пушкина существенная. Фонвизин смеётся и издевается над Митрофаном, его маменькой и учителями, его пьеса — это сатира. В пушкинском же романе то же самое описывается с добрым юмором и мягкой иронией. Кроме того, у Петруши и Митрофана совершенно разные отцы.
— Уточним, что означает литературоведческий термин «ирония» .
<span>Ирония — отрицательная оценка предмета или явления через его осмеяние. Комический эффект достигается тем, что истинный смысл высказывания замаскирован: говорится прямо противоположное тому, что подразумевается. </span>
Ёсць старая, як свет, ісціна: мінулае павінна вучыць нас, як жыць сёння. I хто гэтага не ўсведамляе, асуджаны на нябыт. Пароль неўміручасці, гарантыя і падмурак будучага -памяць пра мінулае, веданне яго. Галоўны герой рамана М. Зарэцкага «Вязьмо» Сымон Карызна так усведамляе свой крах і трагедыю: «Няма мінулага ў мяне... разумееш? Будучыня - глупства, а галоўнае - мінулае... Звычайна кажуць іначай, а ў мяне, наадварот, акураттак... Няма на што абаперціся, каб ступіць у будучыню... Няма падставы, які кажуць, будучыні...»«Знішчыць нашы ўсе сляды, каб не ведалі і ўнукі, хто такія іх дзяды» - такі «вір ашукі» ўсіх заваёўнікаў, што ішлі «мілы край наш зваяваць» (Якуб Колас). Любая таталітарная сістэма таксама ставіць на мэце «нашы скарбы апаганіць, душу вынесці на здзек». I вынішчэнне душы найперш пачынае з вынішчэння памяці народа, з разрыву самых моцных повязяў паміж вякамі і пакаленнямі.«Хто згубіў памяць - згубіў усё», - папярэджвае нас У. Караткевіч. Даследчыкі сівой мінуўшчыны бачаць сваё прызначэнне, паводле слоў Караткевіча, у тым, каб нанава ствараць свой народ, у якога некалі, адбіраючы яго край, разбураючы яго гнёзды, адабралі і памяць. Памяць пра мінулае ёсць памяць пра будучыню.«На гістарычных сюжэтах я стварыў сваю матрыцу будучага... Кожны гістарычны сюжэт - гэта адкрытая размова з сучаснікам» - так пра сваё пісьменніцкае крэда сказаў сам У. Караткевіч. Ён «размаўляе» з намі пра многае. Яго кнігі - гэта кнігі не толькі і не столькі пра паўстанні, войны, змаганні, колькі кнігі пра годнасць і гонар, «о подвигах, о доблести, о славе», пра тое, што трэба жыць не прыніжаючы і не прыніжаючыся.Мінулае ў кнігах У. Караткевіча вучыць нас, што гонар і годнасць чалавека ў тым, «каб быць незалежным з моцнымі, роўным з роўнымі, памяркоўным для ніжэйшых. У гым, каб быць добрым для жанчын, дзяцей, слабых, пераможаных. У тым, каб быць літасцівым да звяроў...».<span>Разам з Алесем Загорскім, героем рамана «Каласы пад сярпом тваім», і мы ўсведамляем, што ёсць самае страшнае, «страшней за чуму, вайну, страшней за ўсё на свеце». Гэта - няволя, прыгон, бо яго выявай з'яўляецца рабская псіхалогія, а не толькі галеча і фізічнае вынішчэнне народа. Духоўнае вынішчэнне намнога страшнейшае. Не ўсведамляць гэта - знішчыць будучыню, бо «ў рукі галодных беднякоў будуць аддадзены ворагі ўсіх краін, бо прыніжаны будуць самыя магутныя». I адданне тое і прыніжэнне заўсёды адбываецца з «сякерай пры дрэве».</span>
