Шахмат – ғылыми ақыл-ой және халық шығармашылығы негізінде пайда болған ең танымды да, қызықты спорт ойыны.
Шахмат ойынын тақта үстіндегі соғыс деуге болады.
Ойын тұңғыш рет 5 ғасырда Үндістанда шыққан.
Ежелден қалған аңыздар бойынша, шахмат-ты ең алғаш болып біздің эрамызға дейін 1000 жыл бұрын Үндістандық математик ой-лап тауыпты.
Шахмат ойынының тұңғыш аты «чатуранга». Шығыста ел билеуші патшаны шах деп атай-ды. Ал «мат»–«өлді» деген сөз екен. Сонда «шахмат» сөзін: «Қарсыластың патшасына (короліне) өлім келсін!» – деп аударуға бола—ды. Шахмат тақтасы ақ және қараға боялған бірдей 64 шақпаққа бөлінеді.
Ойынның мәні де осында, мұнда «ақ жағы» мен «қара жағының» екі армиясы 64 шаршы-лы тақта үстінде шайқасады. Ойынды заңды түрде 2 ойыншы ойнайды.
Ол мектепке барды жэне бес алды
Мен далада болдым жэне доп ойнадым
Ол к!тапты тапты жэне эжеге берд!
Кыс келди.Жердин бетин ак кар басты.Бул мезгилди балалар асыга кутеди.Кыста балалардын кыскы ойыны басталады.Олар кардан аккала жасайды.Кыста балалар коньки тебеди.
Жаз келды.Мен жазды оте жаксы коремын.Мен жазгы демалыста ауылга барам.Ауыл дын ауасы оте керемет.Быз балдармен жиналып шомылуга барамыз.Мен жазгы демалысымды кушты откызем.
