Бір адам он жасар баласын ертіп, егіннен жаяу келе жатса, жолда қалған аттың бір ескі тағасын көріп, баласына айтты:
- Анау тағаны, балам, ала жүр,- деп.
Бала әкесіне:
- Сынып қалған ескі тағаны алып неғылайын,-деді.
Әкесі үндемеді, тағаны өзі иіліп алды да, жүре берді. Қаланың шетінде темірші ұсталар бар екен, соған жеткен соң, әкесі қайырылып, манағы тағаны соларға үш тыйынға сатты. Одан біраз жер өткен соқ, шие сатып отырғандардан ол үш тыйынға бірталай шие сатып алды. Сонымен, шиені орамалына түйіп, шетінен өзі бірем-бірем алып жеп, баласына қарамай, аяңдап жүре берді. Біраз жер өткен соң, әкесінің қолынан бір шие жерге түседі. Артында келе жатқан бала да тым-ақ қызығып келеді екен, жерге түскен шиені жалма-жан жерден алып, аузына салды. Бітегенеден соң және бір шие, онан біраз өткен соң және бір шие, сонымен әр жерде бір әкесінің қолынан түскен шиені он шақты рет иіліп, жерден алып жеді. Ең соңында әкесі тоқтап тұрып, баласына шиені орамалымен
беріп тұрып айтты:
- Көрдің бе, мана тағаны жамансынып жерден бір ғана иіліп көтеріп алуға еріндің, енді сол тағаға алған шиенің жерге түскенін аламын деп бір еңкеюдін орнына он еңкейдің. Мұнан былай есіңде болсын: аз жұмысты қыйынсынсаң - көп жұмысқа тап боласың; азға қанағат ете білмесең - көптен де құры боласың- деді.
Менің атам! Мен ес білгелі атамды ойымнан бір елі шығарған емеспін. Әлі күнге шейін айтып отырады 4 жасымда "Ата мен сенің балаң болам, сенің қасыңа жатамын деп" келгенімді. Менің туып өскен ауылым Арыс ауданы, "Көкжиде" деген ауыл. Біздің ауылдың кәсібі басқа көпшілік ауыл сияқты негізінен ауылшаруашылығымен айналысады. Соның ішінде мал шаруашылығы мен бақша дақылдарын өндіру. Мал шаруашылығы жыл бойына жүретін болса, бақша дақылдарын өсіру науқанында жүргізіледі. Біздің отбасымыз да өзгелер сияқты мал ұстаймыз, мемлекеттің берген жекеменшік жерімізге қауын, қарбыз, жүгері, қызанақ сияқты дақылдарды өсіріп, өндіреміз. Мен мектеп оқып жүрген кезімде есімде үйде торы атымыз болатын. Жазғы демалыста Атам торы атқа арба жегіп, мені отырғызып егістік басына алып кететін. Күнімен кетпен шауып, бір тынбайды. Кеш түскен соң ауылға жиналамыз. Үйдегі сиырларға деп, қамыс орып, оны жақсылап арбаға артып, сусып түсіп қалмас үшін арқанмен тартып байлап, үстіне көрпеше төсеп, мені жатқызып қоятын. Сосын қайт ауылға, ат арбаның үстінде, табиға аясында. Кейде ұйықтап қалатынмын жол үстінде. Кейде, ұйықтап кетіп, арбаның үстінен ауып кете жаздайтын кездер болады. Сол үшін Атам үнемі маған "Арыштан, а, Арыштан" деп артына қарайлап отыратын. (мені атам еркелетіп, "Дәңгіл", "Арыштан" деп атайтын).
Үйге атамның замандас, құрдастары келіп тұратын. Ауылдағы шалдардың әдеті, кішкентай бала көрсе "әй, жаман неме, кімнің баласысың" деп сұрайды. Менде жұлып алғандай айқайлап, "Атамның баласымын!" деп тұра қалам. Атам үлкендер келгенде "Ассалаумағалейкум!" деп сәлем бер деп үйретіп қойған. Қонақ келе қалса "Ассалаумағалейкум!" деп шыға келетін едім. Ондай кезде үлкен шалдар мәз болып қалады. "Өркенің өссін балам," "Дәу жігіт бол", "Азамат бол" деп қауқылдасып қалады. Ауылда кейде свет өшіп қалады. Кешке үйде бәріміз жиналып кешкі асты шамның жарығымен ішеміз. Ондай кезде атам бізге ертегі, өзінің басынан өткен қызықты оқиғалар туралы айтып береді. Атам мені кішкентайымнан үлкен балдарша қарап, ерте есеюіме көп септігін тигізді және солай тәрбиеледі. Өзі көп қыдыра бермейтін адам. егер бір жаққа баратын болса, мені ертіп алатын.
Атам кітапті көп оқыған, үйдегі кішігірім кітапхана соның айғағы. "Жас Алаш", "Қазақ әдебиеті" сияқты газеттерге жазылып, әр санын үзбей оқып отыратын. Сондықтанда шығар, кейбір консерватор шалдар сияқты емес, жаңа заманның жаңалықтарынан хабардар бола отырып, бізге "Оқыңдар, айналайын" деп үнемі айтудан жалыққан емес. Мен кітап оқуды 6-шы сынып оқып жүрген кезімде бастадым. Ең алғаш оқыған кітап авторы есімде жоқ, "Ағаш ат" деген. Одан кейін үйдегі жинақталған кітаптарды оқып бастадым. Кейде бір кітапты ұзақ оқып жүргенімді байқаған атам "тұрақсыз адам екенсің, тыңғылықты оқысай" дейтін. (Ол кезде жақсы екенмін, бастысы кітап оқушы едім, қазірше алтын уақыттың бәріп бекерге сарп етіп).
<span>Осылай, ақырындап ержеттік. Білім қуып, қалаға оқуға кеттік, енді осы жақта тұрақтап жатқан жайымыз бар. Атамды қатты сағынамын. Аз демалысымды пайдаланып ауылыма барып тұрамын. "Балапан қанат қағып, ұядан ұшты деген осы" деп Атам барған сайын айтып отырады. Қазір атамның жасы 85 ке келді. Мен 25 ке жетіп қалсам да ол кісінің алдында өзімді әлі, кішкентай бала сезінемін. Еркелеп, мойнына асылып, ойнағым келеді. Бірақ қазір бұрынғыдай денсаулық қайда, ол қазір менің көмегіме мұқтаж. Өмірдің түрлі ауыртпашылықтарын көрген Атам, өзінің намысқойлығы мен еңбекқорлығы арқасында мойымай осы күнге жетіп отыр. Келесі жазбамда тағы толықтырып өтемін! </span>
Құрамы: 3 жұмыртқа, 1,5 стақан шекер (300 гр.), 200 гр. сары май, 1,5 стақан қаймақ., 1,5 стақан ұн (300 гр.), 1,5 шәй қасық сода, 0,5 стақан мейіз, 0,5 стақан мак, 0,5 стақан ұнтақаталған жаңғақ. Крем үшін: 1 банка тәтті сүт (сгущенка), 200 гр. сары май. Ең алдымен жұмыртқа, шекер, сары май, қаймақты жақсылап араластырамыз. Енді осыны 3 ыдысқа теңдей бөлеміз. Бөлек табада 0,5 стақан ұн мен жарты шәй қасық соданы және 0,5 стақан макты араластырамыз. Осы ұн қоспасын бірінші табаға араластырамыз. Тағы 0,5 стақан ұн мен жарты шәй қасық соданы және 0,5 стақан мейізді екінші табаға араластырамыз. Тағы 0,5 стақан ұн мен жарты шәй қасық соданы және 0,5 стақан ұнтақталған жаңғақты үшінші табамен араластырамыз. Кезек-кезек арнайы торт пісіретін формаға құйып, 180 С0-та 30 минуттан пісіреміз. Крем үшін бір банка тәтті сүт пен сары майды миксерде жақсылап араластырамыз. Нандардың арасына, бетіне жағып, торттың бетіне жаңғақ, шоколад ұнтақтарын және тәтті нан ұнтағын себеміз. Қалауыңша сәндейсіңдер. Астарың дәмді болсын!
Фонетика дегеніміз тіл дыбыстарын зерттейтін ғылым
3. Көнерген сөз деген қазіргі уақытта қолданыстан шығып өалған сөздер. Оның екі түрі бар: арxаизм және историзм
Арxаизм: тұрмыс: жаппа, сәукеле
Историзм; уез, xанзада, батырақ
4. Етіс іс қимыл мен оның орындаушының арасындағы қатынасты білдіреді. Оның 4 түрі бар:
Өздік: жуын, киін
Ортақ: жуыс, оқыс
Өзгелік: жаздыр, айтқыз, корсет, оқыт
Ырықсыз: айтылды, алынды
