Өзгелік етіс
Өзгелік етіс қимылдың, іс-әрекеттің сөйлемдегі іс иесі яғни субъектінің
өзі емес, екінші бір басқа субъект, қимылды орындаушы арқылы
істелінетінін білдіріп, белгілі жұрнақтар арқылы жасалады.
Ол жұрнақтар: 1) -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз, отыр-ғыз, жүр-гіз, айт-қыз,
жет-кіз; 2) -дыр, -дір, -тыр, -тір, -ыр, -ір, сал-дыр, сен-дір, ас-тыр,
тік-тір, кет-ір, ас-ыр; 3) -т; жаса-т, сөйле-т т. б. Демек, өзгелік
етісті сөйлемде кимылды, іс-әрекетті іске асырушы екі субъект болады:
бірі — сол кимылды орындатушы, екіншісі — қимылды тікелей орындаушы, бұл
ғылым тілінде агенс деп аталады. Мысалы: Ол баласына өлең айтқызды.
Матын турлеры матын бырнеше турлерге. болынеды жане артурли
Коңырау*
-Мөлдір мен Жазира тақтаны өшіріп, гүлдерге су құйып, жинастырып кетиндер.
-Жарайды!
-Ол документтерді папкаларға сал.
Мұғалім шығып кетті*
-Маған көметесіп жіберші Жазира!
-Төгіп алмашы əйтеуір.
-Ууф, болдық-ау. Болд кеттік.
Қайрат азаматты адам. Әр адамның әртүрлі арманы бар. Жанаттың анасы күнде мектепке тамақтардың түрін әкеледі. Адамға ауру тисе, ол емделу керек. Кеше досыма үлкен жүк әкелді. Менің әжем қамқорлы адам. Мектепте балалар білім алады. Ана- сенің жүрегіңде әрдайым болады. Мұғалім үй тапсырмасына: "Жан" атты шығарма жазыңдар,- деп, айтты. Бұл бала ең ақылды екен. Мен қуаныштымын.
Козге туртсе коргисыз, кас пен коздын арасында, коз ушында, кулак коймау.
