Аспаннан нұр шашылды,
нөсер жаңбыр басылды.
күннің көзі көрінді,
жылулық мол бөлінді.
Адамның табиғатқа әсерінен жануарлар мен өсімдіктер қырғынға ұшырауда, соның салдарынан ағзаның көптеген түрлері жойылып кету шегіне жетті. Мәселен, 90-жылдардың ортасына дейін, 40 жыл бойы бөкен Қазақстандағы негізгі кәсіптік жануар болды. 1991-1993 жылдарда 800-900 мың бөкендер бар еді. 1998 жылы - 470 мың, 2001 жылы - 80 мың, ал 2003 жылы бар болғаны 21 мың бөкен қалды. Үкімет каулыларымен бөкендердің барлық түрін аулауға тыйым салынды. Бөкен Қызыл кітапқа енгізілген жоқ, бірақ осал, тіпті қиын-қыстау қауіп төнген түр мәртебесінде тұр. Оның санын қалпына келтіруде едәуір каржы салынып, аң шаруашылығы мен өзге ұйымдардың қарқынды күш жұмсауы қоса тапсырылды. Сөйтіп бөкен саны 30 мыңға жетті. Бірақ 2015 жылы бөкен ауруға ұшырап, 30 мыңнан
Ол ущин кун сайын тамактанатын Кейде біз өзіміздің қалай тамақтанғанымызға көңіл бөлмеудеміз. Тамақтану адамның өмірлік қажеттілігі болып табылады. Тағам энергия, күш-қуат береді, дамуына ықпал етеді, ал оны дұрыс пайдалана білсе – денсаулықты нығайтады. Адам денсаулығының 70\% тамақтануына байланысты екені әлдеқашан дәлелденген. Сонымен қатар тағам көптеген инфекциялық емес созылмалы ауруларға да себепкер болады, сондықтан оның көмегімен аурулардың алдын алуға әрі олардан сауығуға да болады. Қан құрамында холестериннің жоғары болуы, семіздік, тісжиегі, 2-ші типтегі сусамыр, майлық зат алмасудың бұзылуы, гипертония, іш қату, қандағы зәр қышқылы мөлшерінің көптігі немесе подагра – бұлар дұрыс тамақтанбау салдарынан туындаған «өркениет аурулары» деп аталатындардың толық емес тізімі.
<span>Дұрыс тамақтану және дене қимылының жеткілікті болуы, спортпен айналысу, күйзелістерге ұрынбау және онымен күресе білу, темекі шегу мен маскүнемдіктен бас тарту сияқты салауатты өмір салттарын ұстану арқылы ықтимал аурулардың алдын алуға, денсаулық пен тартымды дене мүсінін сақтауға, әдемі, сымбатты әрі жасаң көрініп, физикалық және рухани тұрғыдан белсенді қалыпты сақтап қалуға болады. Тиімді тамақтану – қалыпты өсу мен дамудың, денсаулықты сақтау мен нығайтудың, жоғары жұмыс қабылеттілігін қамтамасыз етудің, орташа өмір сүру ұзақтығын ұзартудың негізі. Дұрыс тамақтанбау, нәрсіз тағам ағзаның зат алмасу қызметін бұзады, ағзаның түрлі жүйелерінің функционалдық жағдайын өзгертеді, әсіресе балалардың денсаулығы мен дамуына асқазан-ішек аурулары, дәрумендердің артықшылығы мен жетіспеушілігі жағымсыз әсер етеді, балалардың бойы өспей қалады. </span>
Күнделікті өмірде, қауіпсіз тамақтанудың бес маңызды қағидасын сақтаңыз:
1. Тазалықты сақтаңыз.
<span>2. Шикі өнімді әзір астан бөлек ұстаңыз. </span>
3. Тамақты жақсылап пісіріңіз.
4. Тағам өнімдерін қауіпсіз температурада сақтаңыз.
5. Таза су мен қауіпсіз шикі азық-түліктерді пайдаланыңыз.
Дұрыс тамақтану – бұл адам денсаулығының негізі, ол қоршаған ортаның түрлі жағымсыз әсеріне ағзаның төзімділігін арттырады. Өзіміз қолданатын тағам, ағзамыз физикалық жүктемелер кезінде де, тыныштық қалпында да жұмсайтын энергия көзі болып табылады. Біздің тініміз бен жасушаларымыздың жаңалуына ықпал етуші де осы. Сондықтан сіз қаншалықты құнарлы тамақтанумен қамтамасыз етілсеңіз ағзаңыз соншалықты тез жаңаланады әрі жасарады. Не үшін дұрыс тамақтану керек? Жүрек-тамыр аурулары мен асқазан-ішек жолдары ауруларының, сусамырдың, сүйек кемтігі мен обырдың алдын алу үшін. Ұзақ әрі саламатты өмір сүру үшін.
Дұрыс тамақтану жөніндегі дәстүрлі классикалық 4 ережесі:
<span>Тамақтану тәртібін сақтау. Дұрыс тамақтанудың ең дұрыс тәртібі деп диетологтар күніне 4 рет тамақтануды мойындап отыр. Таңғы, түскі, түс ауа және кешкі тамақтанудың арасындағы ұзақтық 4-5 сағатты құрауы тиіс. Әрі дұрыс тамақтануға негізделген диета белгілі бір уақытты қолдайды. Дұрыс тамақтану қағидасы қарапайым: таңғы ас тәуліктік норманың шамамен төрттен бірін құрайды-25\%, түскі ас-50\%, түс ауа-10\%, кешкі ас-</span> исте
Кітап өмірдеги байлыктын бірі.Кітап арқылы оз сана сезминди тарбейлей отрп адеби жагынан да байып отрасын.Кітаптын омирде еш жаманшылыгы жок Китапсыз казр де білім жок адеби шышармалы китапты окысан созге жетк шешен боласын.
