1)Таңертеңгі тұнық ауа енді мұнартып, кең даланы сұлу сағым басты.2)Машина жолда бөгелмесе,тура үш сағатта барамыз. 3)Жауын жауып кетсе, үйде отырамын. 4)Біркелкі оралған өрнекті шиді шым ши деп атаса, бұл шиді кейде " жез ши " деп атайды. 5)Ол келмейінше, той басталмайды. 6)Шындықтың бетін ашпайынша, жарғақ құлағы жастыққа тимеді. 7)Бұл оқиға діл осы күндердің өзінде тыным алмай, ұзын құлақ арқылы тамам Тобықтыны шарлап шықты. 8)Бұл оқиға діл осы күндердің өзінде тыным алмай, ұзын құлақ арқылы тамам Тобықтыны шарлап шықты. 9)Жауын жауып кетсе, үйде отырамын. 10)Біркелкі оралған өрнекті шиді шым ши деп атаса, бұл шиді кейде " жез ши " деп атайды. 11)Ол келмейінше, той басталмайды. 12)Шындықтың бетін ашпайынша, жарғақ құлағы жастыққа тимеді.
Биыл қыс суық болды, бірақ қар аз жауды. Ол кітаптарын жоғалтып алған еді, сондықтан оның бүгін мазасы болмады.
Биыл қыс суық болғанмен, қар аз жауды.
Кітаптарын жоғалтып алғандықтан,оның бүгін мазасы болмады.
Ол үйге келсе, Омар жоқ екен,сондықтан кері қайтуға тура келді.
Биыл жайлауда болдым және ауылдағы ағаларымнын үйіне бардым. Далада жел соғып тұр, әрі сіркіреп жаңбыр жауып тұр. Ол бөлмесіне кірді де, тарс бүркеніп жатып қалды.
Оның даусы жақсы, бірақ ән айтуды жақтырмайды. Менің театрға барғым келмеді, әйткенмен оның көңілін қалдырғым келмеді. Есікті жауып қойған, сонда да ол ішке кіруден үмітін үзген жоқ.
Биыл шөп қалың шықты, өйткені жаңбыр көп жауды. Қорадан мал ұрланыпты, сол үшін Базарбайды қатты соққыға жықты.
Олар біресе тоқтап демалады, біресе күн ұзақ жүріп алады. Балалар бірде футбол ойнайды, бірде өзенге барып шомылады.
Ертерек үйге дәрігер шақыру керек немесе ауруханаға бару керек.
Я болар жеріңді айт, я бізге килікпей тыныш жүр.
Қорыққаны сонша-орнынан тұра алмай қалды.
Оның келмеген себебі мынау: кеше жұмыстан кеш қайтты.
Қарлығаш – пайдалы құс. Зиянды насекомдарды, әсiресе, шыбын-шiркейдi өте көп жеп, ауыл шаруашылығына пайда келтiредi.
Қарлығаштар жылына екi рет жұмыртқалайды. Алты-жетi күннен соң жасап бiтiрген ұясына 3-тен 7-ге дейiн жұмыртқа салады. Екi-үш аптада балапан басып шығарады. Балапандары алғаш қызылшақа болады. Балапандарына жем iздеуге шығарда ұядан құлап кетпесiн деп, аяқтарын қылмен байлап кетедi.
Ата-бабаларымыз қарлығашты ежелден жақсы көрген. Қарлы¬ғаштай сүйкiмдi, еңбекқор, ақылды болсын деп, қыздарына Қарлығаш деп ат қойған. Қарлығашқа көптеген аңыз-ертегi, мақал-мәтел, жұмбақтар, жыр жолдарын арнаған. Аңыз-ертегiлерде қарлығаштың адамдарға жасаған көмегi айтылады
Когда-то, давным -давно, жили старик со старухой. У них был всего один сын, Алтын-сака - золотая бабка. Звали его так потому, что у него была золотая бабка - биток. В бабки он играл лучше всех - никто не мог его обыграть.
Как-то раз старик отправился на озеро поить лошадей. Пригнал табун к воде, а лошади гривами и хвостами трясут, копытами бьют, ржут тревожно, от озера отступают: кто-то хватает их за гривы, тянет за губы - пить не дает.
"Что там такое? - думает старик. - Надо посмотреть".
Только он нагнулся к воде - кто-то хвать его за бороду! Попробовал старик вырваться - не может.
Видит старик - вцепилась ему в бороду сама старуха убыр - ведьма. Стал он просить ее:
- Эй, убыр, отпусти меня, не держи! Стадо баранов тебе за это дам!
- Не нужны мне твои бараны! - отвечает убыр.
- Табун коней тебе дам, только отпусти!
- И коней твоих мне не нужно.
- Что же тебе тогда дать?
- Дай мне то, что у тебя только одно в юрте.
Старик в испуге и не подумал, чт'о это у него одно в юрте.
- Хорошо, - говорит, - отдам, только отпусти!
Отпустила его убыр и сказала:
- Смотри, от меня нигде не спрячешься: везде разыщу!
Вернулся старик домой и тут только догадался, чего требовала у него убыр: ведь один-то у него был только сын, Алтын-сака.
Загоревал старик, а жене и сыну ничего не рассказал. Только одно сказал:
- Надо нам подальше откочевать, здесь места плохие!
Перекочевали они подальше, поставили юрту. На другой день Алтын-сака хватился своей золотой бабки:
- Где моя золотая бабка?
Отец говорит:
- Видно, осталась там, где мы прежде жили. Только ты туда не езди: там тебя убыр схватит.
И рассказал все, что с ним у озера было.
Выслушал Алтын-сака слова отца и говорит:
- Не боюсь я убыр! Не схватит она меня! Скажи только: на какой лошади мне ехать?
Стал отец отговаривать сына, а тот на своем стоит: не боюсь убыр, поеду. Видит отец - не отговоришь его.
- Ладно, - отвечает, - будь по-твоему, поезжай! Ступай в табун, тряхни короком1, побренчи уздой - какая лошадь к тебе подойдет, на той и поезжай.
Пошел Алтын-сака к табуну. Потряс он короком, побренчал уздой, и сейчас же к нему подбежал шершавый тощий жеребенок. Отогнал его Алтын-сака, пошел к отцу и спрашивает:
- Отец, скажи, на какой лошади мне ехать?
- Говорю ведь тебе: тряхни короком, побренчи уздой! - отвечает отец.
Снова Алтын-сака пошел к табуну. Тряхнул он короком, побренчал уздой - опять подбежал к нему тот же самый жеребенок.
- Видно, на нем и ехать надо, - сказал Алтын-сака.
Только прикоснулся он рукой к шее жеребенка - тотчас спала с жеребенка свалявшаяся грязная шерсть. Только надел узду - жеребенок стал сильным и гладким. Только вывел его из индека2 - жеребенок превратился в статного, рослого коня. Только наложил седло - превратился конь в лучшего скакуна во всем табуне. Спрашивает он Алтын-сака:
- Куда едешь, егет?
- Еду на прежнюю нашу кочевку, за моей золотой бабкой, - отвечает Алтын-сака.
- Там тебя ждет злая убыр, - говорит конь. - Скажет она тебе: - "Спустись с коня, возьми свою бабку". Ты ее не слушай, не слезай с меня. Слезешь - погибнешь, сожрет тебя убыр! Будь ловче сокола - нагнись и схвати свою золотую бабку.
Поскакал Алтын-сака на своем коне на прежнюю кочевку. Смотрит: старуха убыр сидит у огня, греет руки. Алтын-сака говорит:
- Бабушка, отдай мне мою золотую бабку!
- Эй, сынок, - отвечает убыр, - вот твоя бабка, спустись с коня, возьми ее сам, а у меня спина болит, не могу встать.
И показала золотую бабку.
Конь в это время пригнулся к земле, а Алтын-сака изловчился и схватил бабку. Поскакал его буланый коь что есть силы. А убыр завыла от злости, вскочила, плюнула раз - появилась черная толстая лошадь, плюнула еще раз - появились поводья. Вскочила убыр на свою лошадь и пустилась в погоню за Алтын-сака.
Скачет Алтын-сака на своем буланом коне, а убыр - на своей толстой черной лошади. Вот-вот нагонит его, вот-вот схватит! Только у ее лошади подвернулась нога. Захрапела она, захромала, стала отставать.
Дергает убыр черную лошадь за поводья, бьет ее пятками в бока, а лошадь все тише и тише идет.
Разозлилась убыр, да с досады и съела свою лошадь. Съела и пустилась в погоню бегом.
:
Жарық дүниеге келген әр адамның асыл тегі, өскен ортасы, қимас та қымбат ата мекені болатыны белгілі. Басқаны да түсінемін, алайда менің ата-мекенім әсіресе қымбат сияқты. Өйткені, ол әлем тарихына кірді, әлем картасында белгілеулі. Абай, Мұхтар, Шәкәрімдей ұлыларды дүниеге әкелгені өз алдына, адам баласын қырып-жоюға арналған алапат қарудың дүниеге келуі де менің ата-қонысым, Абай еліне, байланысты... Туған жердің топырағының табы табаныңа батқаннан бастап, оның бар қасиеті перзенттерінің бойына сіңірері шын, олай болса мына бір жүрекжарды сезім шапағатынан туған сырымды саған арнадым.Жетегіне қиял ойдың лезде ерем. Туған жердің тынбай алған тынысын, Осынау қасиетті, киелі өлкемнен аз уақыт болса да ұзап шықсам, өмірімнің бөлінбес бөлшегіндей сезініп, айрықша сағынамын, туған жерімнің өзіне тартар қуат-күшіне табынамын. Сол құдіретіне таңқалып, бір көргім келеді де турады. Өйткені, туған жер әрбір перзентін мәпелеп, мейір-қамқорлығын жаныңа құйған аяулы анаңдай. Түрлі ел мен жерді, қалалар мен ауылдарды аралап көріп жүрсем де, олардың барлығы менің осынау бір шағын ауылыма еш жетпейтін-ді. Мұндай мекенді мүлде көрмеген сияқты күй кешемін. Бәлкім, мен үшін солай шығар! Әлмисақтан бері қарай сенің көрмеген қасіретің жоқ шығар. Ақ қашып, қызыл қуған қырғынды, аштықты, Ұлы Отан соғысы кезінде ел басына түскен қиыншылықтың бәрін көрдің. Енді ғана бойыңды жазып, еңсеңді көтеріп келе жатқанда, төбеңді қара бұлт қайта басты. Қырық жыл ядролық қарудың зардабын тағы шектің... Міне, осының бәрі сенің көз алдыңда болған іс. Уақыттың қаншама зобалаңын көрсең де, аспанмен күмбезденіп таласып тұрасың-ау, қарт Дегелең! Алтын бесігім – ата-мекенімнің ұлылығы да осында шығар. Қайырым, қамқорлығы мәңгілік шексіз жерімнің өркені өсе түссе, менің де мерейім биіктей бермек. Құдіретіңнен айналайын, туған жерім!
