Ж-дауыссыз уян
е-дауысты жіңішке
м-дауыссыз унды
Абай лексикасы<span>Абайдың Мәскеудегі ескерткіші.
Толық мақаласы: Абай лексикасы</span>Абай тілінің негізі қазақтың жалпы халықтық сөйлеу тілі мен ауызша әдеби тілі болғандықтан, оның лексика-фразеолия қазынасы тегі жағынан, ең алдымен, қазақтың төл сөздерінен, одан соң шағын мөлшерде араб-парсы және орыс сөздері қабатынан құралады. Өз тұсындағы қазақ қоғамының саяси-әлеуметтік, мәдени-экономикалық күй-жағдайына орай қазақ лексикасында болған өзгеріс-жаңалықтарды Абай тілі айқын көрсетеді. Мысалы, кейбір атаулар ескіріп, қолданыстан шыға бастаса, Абай ондай сөздерді көбінесе көнені суреттеу үшін немесе образ үшін пайдаланады.Хан, уәзір, аламан, абыз, жылыс, тоғыс, наурыздама сөздері көбінесе Қара-сөздерінде тарихты баяндайтын тұстарда қолданылады. Ал өмірге келген жаңа атауларды жатсынбай қабылдап, өзі де бұларға қоса жаңаларын жасайды (қ. Жаңа сөздер). Абай шығармаларының тақырыбына орай төл лексиканың ішінен этнографизмдерді де (шілдехана, үш тоғыз, қынаменде, ақшомшы, ықтырма, күзеу т. б.), кене киім-кешек, сауыт-сайман, құрал-жабдық атауларын да (дәндәку, жарғақ шалбар, пыстан, шақпақ, шөншік, дулыға, шарайна т. б.) пайдаланады. Сондай-ақ сыртқы тұлғасы жағынан көнерген сөздерді (мыс, Ұлы дегеннің орнына улық, кіші сөзінің орнына кішік, тураның орнына туғры тұлғалары) ұйқас құрау, мағыналық реңк үстеу сияқты белгілі бір мақсатпен қолданады. Дегенмен, Абай тұсында бірқатар сөздердің кенеру дәрежесі қазіргі көздегіден әлдеқайда солғындау болғаны байқалады. Мысалы, ағайын, туысқан мағынасындағы қарындас сөзі, ел, жақын және жат, алыс семантикалы алаш, әскери мағынасындағы қол сөздерінің әлі де осы ұғымдарда еркін және жиі қолданылғандығын сол көзеңдегі қазақ әдеби тілі де, Абай тілі де көрсетеді. Қоғам өмірімен етене қабысқан тіл, әсіресе, оның лексикасы сол қоғамның әр кезеңдегі тыныс-тіршілігіне орай өзгеріп отырады, яғни бірқатар сөздердің мағыналары ауысады, бірсыпырасы терминдік дәрежеге кетеріледі, енді бір алуанының қолданылу жиілігі артады. Бұл процеске қалам қайраткерлері белсене қатысады. Осы ретте Абайдың еңбегі көзге түседі.<span>Араб және парсы ықпалы:</span>
Жазғы Олимпиадалық Ойындар 2008
аралығында
Пекинде ҚХР астанасында 8 мен 24 тамыз, 2008 жыл. Ашылу салтанаты 8:08
жергілікті уақыт бойынша. Кейбір спорт нысандары орналасқан жағалаудағы
қаласында Циндао және Гонконг. Талисман ойындар — балалар сәттілік.
Осы
олимпиадада орын алған 623 бойынша жарыстар 28 спорт түрлері үшін 302
медаль жиынтығы, олар күресті 16 мыңнан астам спортшы қатысты.
1)Айгул ертең Алматы қаласына барады. Айгүл ертең қай қалаға барады?
2)Бүрсүгіні Арайдың туылған күні. Арайдың туылған күні қашан?
3)Ол қазір кітапханада. Ол қазір қайда?
4)Анам көрші Айгүл тәтенің үйінде. Анам кімнің үйінде?
5)Арман дүкеннен қалам сатып алды. Арман дүкеннен не сатып алды?
6)Шырай биыл 9сыныпта оқиды. Шырай биыл нешінші сыныпта оқиды?
7)Асыланның 2 ағасы бар. Асыланның неше ағасы бар?
Удача!
Сен бүгін барлық сабақтарыңды дайындадың ба? Ты сегодня все уроки подготовил?
Далада қар жауып тұр ма? На улице снег идет?