Тез онар это тез ескіреді
Шап-шабу
жап-жабу
теп-тебу
сеп-себу
тап-табу
кеп-кебу
табу-тап
себу-сеп
тебу-теп
жабу-жап
кебу-кеп
шабу-шап...
Еліктеуіш сөздер
Табиғатта заттардың қозғалуы, бір-бірімен қақтығысуы, соғылуы сияқты алуан түрлі қимыл, амал-әрекеттердің нәтижесінде әр түрлі дыбыстар пайда болады. Оларды біз құлақпен естиміз.
Сол дыбыстарға еліктеу арқылы пайда болған сөздер еліктеуіш сөздер деп аталады. Мысалы: Боз, күрең, жирен, ала, шұбар, Өтеді ауыздығын қарш-қарш шайнап (Ж. Ж.). Ырғалып қарга қарқ етті, ірімшік жерге салп еттіт (А). Еліктеуіш сөздер қөмекші етістікпен (көбінесе ет көмекші етістігімен) тіркесіп жұмсалады. Мысалы: тырс етті, сарт етті, қыңк, етпеді, топ ете түсті, қор ете қалды, гүрс ете түсті, саңқ етті т. б. Еліктеуіш сөздер қайталанып, косарланып та жұмсалады. Ондайда көмекші етістікпен тіркесіп, онымен бір кызметте немесе жеке тұрып кимылдың амалын білдіреді. Мысалы: тарс-тұрс етті, дүңк-дүңк етті, ырс-ырс етеді, сарт-сұрт болды, шаң-шұң болды, арс-арс етеді, қорс-қорс етеді және қарш-қарш шайнайды, гүрс-гүрс шығады, бырт-бырт шайнайды, шарт-шұрт сынды, пыр-пыр ұйыктайды т. б
Магынасы мен сойлемдеги кызметине карай 3-ке болинеди..
1)септеулик
2)жалгаулык
3)демеулик
1)...ауылға баратын едім.
2)...білімді болар едің.
3)...анасына ескертеді.
4)...үйіме жеткізіп салыңыз.
5)...ұйықтап ал!.
6)...сыйлық апарар едім.
7)...үй тапсырмасын орындай алмайтын едің.
8)...көршілер интернетсіз қалар еді.
9)...Мальдив аралынан бастар едім.
