Қазақ тіліне тән дауыссыз дыбыстар дауыс қатысына және жасалуына қарай
өзара бірнеше топтарға бөлініп, жүйеленеді. Олар:
<span>- үн мен салдырдың қатысына қарай: қатаң,
ұяң және үнді дауыссыз дыбыстары;
</span><span>- айтылу жолына қарай: шұғыл, ызың
және діріл дауыссыз дыбыстары;</span><span>- жасалу орнына қарай: ерін және тіл дауыссыз дыбыстары. </span>
1. Қатаң дауыссыздар
<span> Тек
салдырдан жасалған дауыссыз дыбыстарды қатаң дауыссыздар деп атаймыз. </span><span> <span>Қатаң дауыссыздарға мыналар жатады: к, қ,
п, с, т, ш</span></span>
2. Ұяң
дауыссыздар
<span> Үн мен салдырдың қатысы арқылы
жасалған дауыссыз дыбыстарды ұяң дауыссыздар деп атаймыз. Ұяң
дауыссыздарда үннен гөрі салдыры басым болады. </span><span> Ұяң дауыссыздарға мына дыбыстар
жатады: б, г, ғ, д, ж, з.</span>
3. Үнді дауыссыздар
<span> Үн
мен салдырдың қатысынан жасалып, бірақ салдырдан гөрі үн басым болатын
дыбыстарды үнді дыбыстар деп атаймыз. </span><span> Үнді
дауыссыздар жұмсақ таңдайдың қалпына қарай екіге бөлінеді: </span><span>- ауыз жолды: й, л, р, у;</span><span>- мұрын жолды: м, н, ң.</span><span>
4.
Ерін дауыссыздары</span><span> Сөйлеу мүшелері: қос еріннің түрліше
қызмет атқаруы нәтижесінде жасалған дауыссыз дыбыстарды ерін дауыссыздары деп
атаймыз.</span><span> Ерін дауыссыздарына мыналар жатады: б, м,
п, у. </span>
5. Тіл
дауыссыздары
<span> Сөйлеу мүшесі болып табылатын тілдің
түрліше қызметі арқылы пайда болатын дауыссыз дыбыстарды тіл дауыссыздары деп
атаймыз.</span><span> Тіл дауыссыздары тілдің қатысына
қарай үшке бөлінеді:</span><span>- тіл алды: д, ж, з, й, л, н, р, с, т, ш;</span><span> - тіл ортасы: г, к;</span><span> - тіл арты: ғ, қ, ң.</span>
6. Шұғыл дауыссыздар
<span>Фонациялық ауа
тербелімінің ауыз қуысында толық тосқауылға ұшырауынан пайда болатын дауыссыз
дыбыстарды шұғыл (тоғысыңқы) дауыссыздар
деп атаймыз</span>
Ғаламтор. Кəзіргі дамыған уақытта ғаматорсыз жұмысты елестету қиын. Жер шарының əр түпкірінде отырып хабарласып, хат алмасу осы желі арқылы жүзеге асады. Бұрын хат жазу қалды. Əлемдегі сағат сайын өзгеріп отырған күбелең оқиғаларды телеарналар ғаматор көмегімен жүзеге асырып, назарларымызға ұсынуда. Жыл санап ғаламтор өз мүмкіндігін кеңейтіп кел жатыр. Уақыттың сырғып өту кещеңінде ғаламтор бізге керекті дүние.
Далаға көктем шыға салысымен қой-кора қойлар жайлауға шығып жайылып жүр. шіркін өмір ғой бәрі де болады, Армандап қана қоймай сол арманға жете білуіміз керек. Бағана ғана жаңбыр себелеп өтті. Күн кеше ақ жылы еді, бірақ бүгін ызғары бар
1. Біз кірпіштерді бір қатарға жиырмалап қаладық. Отар қойды елулеп бөлдік. Асан шашылған асықтарын бір - бірлеп жинады. Мирас пен Арман екеулеп ауыр қаптарды көтерді.
Луганский Сергей Данилович (1.10.1918, Алматы қаласы — 1977, сонда) — қазақстандық ұшқыш, екі мәрте Кеңес Одағының Батыры (2.9. 1943; 1.7.1944). 1938 ж. Орынбордағы ұшқыштар мектебін, 1949 ж. Мәскеудегі әскери-әуе академиясын бітірген. 1939 — 40 ж. кеңес-фин соғысына қатысты. 2-дүниежүзілік соғыс кезінде Луганский 390 рет ұшу сапарына шығып, жаудың 37 ұшағын атып түсірді. 2 рет әуе таранын жасады. Соғыстан кейінгі жылдары КСРО ҚК-нің әскери әуе күштері саласында әр түрлі жоғары басшылық қызметтерде болды. Соғыс жылдарында көрсеткен ерліктері үшін Ленин, Александр Невский, 2 мәрте Қызыл Ту, Қызыл Жұлдыз (2 рет) ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталған.