Морфология - дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.
Морфология - раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).
Морфологиялық талдау сызбасы:
Общая схема разбора:
Сөз таптары (Часть речи)Бастапқы формасы (Начальная форма)
Тұрақты белгілер (Постоянные признаки, если есть)
Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки, если есть)Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)Мысалы (Например):
Ертең оқушы3 мектепке барады3.
Завтра ученик3 пойдет3 в школу.
Оқушы3 – зат есім. Кім барады? Оқушы.Бастапқы формасы: оқушы.
Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.Кім барады? Оқушы (бастауыш).Барады3 – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.Бастапқы формасы: бар.
Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт;
Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).
Жасыл орамжапырақ. Ащы пияз.Пайдалы сәбіз. дәмді қияр.Қызыл қыза нақ. Қоныр картоп Тəтті қызылша
Мен + далага + келдiм
сен дукенге келдiн
Отан үшін отқа түс күймейсің .
Бұлбұл гүлзарын сүйеді,
<span>Адал адам Отанын сүйеді.
</span>
<span>Жауда қалған бұлбұлдан Отанға кайтқан ит артық.
</span>
Отан елдің анасы,
<span>Ел ердің анасы.
</span>
<span>Отан қадіріне жетпеген өз қадіріне жетпейді.
</span>
Отан оттан да ыстық,
<span>жалыны бар шоқтан да ыстық.
</span>
өнер алды қызыл тіл
Өнерлі өрде озар,
Өнерсіз жігіт жер соғар.
Өнерлі өрге жүзер.
Ақыл көпке жеткізер,
Өнер көкке жеткізер.
Өнерліге өлім жоқ.
Өнерлінің қолы алтын,
Өлеңшінің сөз алтын.
<span>Білетінің бір тоғыз,
Білмейтінің тоқсан тоғыз
.</span><span>Білмесең үндеме,
Білгенді күндеме.
</span><span>
Білім гауһар, бағасы жоқ.
Надандық кесел, дауасы жоқ.
</span>
<span>Киіміне қарап қарсы алады<span>,
</span>Біліміне қарап шығарып салады.
</span>
Күш - білімде, білім - кітапта.
<span>
Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді.</span>
