оқу+шы, оқы+й+ды=оқиды,іс+те+ме+й+ді.
оқу /түбір/+шы / сөз тудырушы жұрнақ/, оқы/түбір/+й/етістіктің жұрнағы жалғанғанда тәуелдік жалғау түсіп қалады/+ды/жедел өткен шақтың жұрнағы/=оқиды,іс/түбір/+те/бұйрық етістіктің жұрнағы/+ме/болымсыз етістіктің жұрнағы/+й/етістіктің жұрнақ/ +ді./жедел өткен шақтың жұрнағы/.
Дара етістік----жуды
Сабина еденді жуды
Ыңғайлас салалас құрмалас сөлем дегенiмiз - жай сөйлемдердi бiр-бiрiне iргелес болған уақиғаны,iстi бiлдiретiн салалас турi.
Жалғаулары: және,әрi,да,де,та,те
Мысал:
Биыл жайлауда болдым және ауылдағы ағаларымнығөң уйiне бардым.
Далада жел соғып тұр,әрi сiркiреп жаңбыр жауып тұр.
Ол бөлмесiне кiрдi де,тарс буркенiп жатып қалды.
Басшы жұмысты тексерді де, ойдағы жоспардың орындалуын бағылады.
Мұғалім сыныпқа кірді де, оқушылар тұрды.
-Сәлем.
-Сәлем.
-Сен таңертең нешеде оянасың?
-Мен сағат 8:00 де оянамын, сенше?
-Ал мен сағат 10:00-да.
-Сен одан кейін не істейсің ?
-Мен одан кейін тамақтануға барамын.
-Нешеде?
-Мен тамақтануға 10:20-да барамын.
- Ал мен 8:10-да барамын.
-жақсы.
-Сосын не істейсің ?
-Мен мектепке барамын , сосын үйге келемін,тамақтанамын,үй тапсырмасын орындаймын,шай ішемін және ұйқыға жатамын.
-жақсы, онда сау бол!
- сау бол.