Көктем ... Шуақты көктем, шұғылалы көктем. Әсіресе, бұл көктемді бақ иелері мен дихандар қалай күтеді десеңізші! Көктем шығысымен олар жер ананың төсін гүлге орайды. Гүл. Біздің ата-бабаларымыз «жердің көркі - гүл» дейді емес пе? Десек те, гүлдің де гүлі бар. Көктемгі бақтың ең әйгілі гүлі – қызғалдақ (тюльпан). Қаhарлы қыстан жалыққан адам көңіліне қуаныш сыйлап, сәулелі сезімді қытықтап оятатын да осы гүл. Сондықтан да бақ иелері өздерінің бақшасын гүлдендіруді қызғалдақтан бастайды. Сондай ақ, бұл гүл мектеп ауласында да әдемі көрік береді.
Негізінен қызғалдақтың Отаны - Орталық Азия. Ол түрік көшпенділері арқылы Азияның басқа бөліктеріне тарап, парсы, түрік мемлекеттері патшаларының сүйікті гүліне айналды. Қызғалдақ ХҮI ғасырдың ортасында Түрік еліндегі неміс елшісі арқылы Германияға жетті. Осы кезден бастап, Еуропа байлары үшін қызғалдақ ерекше орын алды. Ал, голландиялық бай саудагерлер үшін қызғалдақ - байлықтың белгісі болды. Тіпті, ерекше түрлері үшін бар байлығын жұмсағандар да кездесті.
Жалпы, қызғалдақ - лалагүл тұқымдасқа жататын пияз текті көпжылдық шөптесін өсімдік. Оның жүз елуге жуық жабайы түрі болса, 32 түрі Қазақстанның далалары мен тауларында өседі. Қазақстанның эндемигі болып саналады. Селекционерлердің бірнеше жылдар бойғы еңбектерінің арқасында бүгінде қызғалдақтың үш мыңнан астам түрі бар.
Бұлардың биіктігі 5-50см.ге дейін. Сабағы жұмыр, тік өседі. Тамырымен жалғасқан буынында пиязшығы болады. Жемісі - қауашақ.
Қызғалдақ әсемдік және гүлінен хош иісті зат алу үшін өсіріледі.
Қызғалдақтың жер астындағы бөлігі көктемде қысқа уақыт ішінде дамиды. Олар 20-25күн бойы гүлдейді.
- Сәлем, Таня!
- Сәлем, Саша!
- Сенің ана тілің қай тіл?
- Менің ана тілім – қазақ тілі. Ал сенің ше?
- Менің ана тілім – орыс тілі. Тағы қандай тілдерді білесің?
- Мен ағылшын және орыс тілдерін білемін.
Перевод:
-Привет, Таня!
-Привет, Саша!
-Какой язык является твоим родным языком?
-Мой родной язык – казахский. А твой?
-Мой родной язык - русский язык. Какими языками ты еще владеешь?
-Я владею английским и русским языком.
Оқу жылының соңына қарай мектеп кітапханасынан жыл басында кітап алған балалар қайтадан кітаптарын әкеліп тапсырды. Олардың әкелгендері түгелдей дерлік жыртылған кітаптар мен сызылған кітапшалар. - Кітаптар қатты қиналған екен ғой,- деген кітапханашы сөзін естіген кітаптарға тіл біте бастады. Олар бірінен соң бірі мұңдарын шағып жатты. Бірінші физика кітабы : - "Мені бір есеп шығаратын бала алды да, беттерімнің барлығына есеп шығарып сызып тастады,"- деп мұңын шақты. Қазақ тілі кітабы жалғастырып: -"Менің астымдағы түп жағыма өздерінің аттарын жазып, әбден қорлады,"- деп ашуланды. Өзін-өзі тану кітабы да өз мұңын шақты: - "Менің үлкендігімді сөз қылып ешкім қаптағышпен қаптамайды, жыртылып, мұқабам түсіп қалуға шақ тұр". Кітапханашы бәрінің мұңдарын, күйініштерін тыңдап, бір күрсініп алып, кітап түптеуге кірісті.
<span>Қашықтасың туған жер - қалың елім,
Не бір жүйрік болдырып жарау деген.
Шаршадым мен.
Қанатым талды менің,
Шаңқыт жолға сарылып қарауменен.
Кері оралмай жылдарым жатыр ағып,
Қасіреттің жасына көз жуынар.
О, жаратқан, көп неткен ақымағың,
Құм сықылды тез ысып, тез суынар.
Зиялы аз бір тұтам тіршілікте,
Әкімдікке куллісі жүгіреді.
Көкірекпен сезініп, күрсініп көп,
Жаным менің түршігіп, түнереді.
Кайтейін мен көкжиек кеңдгімді.
Келер күнге үмітпен жол ашамын.
Қос шөлмекпен өткіздім өмірімді,
Соны медет етеді болашағым.
Бір шөлмекте көк сия толып турса,
Екіншіде - шарап бар жайы мәлім.
Даналыкты сиямен толықтырсам,
Шарабымен шерімнен айығамын.
</span>
