Кто они?
Кто построил вокруг стоящие дома?
Осветил солнечную сторону,
Ребята, что узнали,
Расскажите, что узнали, кто они?
У границы на чеку,
Не смыкает глаза он?
Рано на пастбище Верхом на лошади,
Кто?
Ребята, что узнали,
Расскажите, что узнали, кто они?
Одежду, которую на них,
Кто сшил?
(Дальше я знаю, но мне нужно в школу; переводила сама.)
Жау тылындағы бала
Ұлы Ардагер, Тәуелсіз Қазақстанымыздың ең алғашқы Халық Қаһарманы- Ұлттық батыры, партизан Қасым Қайсенов атамыздың "Жау тылындағы бала" повесі 1961 жылы жазылған болатын. Бұл - ерлікке,адамгершілікке толы шығарма деп білемін. Бұл повесте сұрапыл Ұлы Отан соғысы кезінде Украина жерінде он жасар қазақ баласының партизандар қатарында болған қилы өмір соқпағы суреттеледі. Осы шығарманы оқи отырып өзім соғыста болғандай сезімде болдым. Шығарманың бас кейіпкері - Серік ата-анасынан жетім қалады. Осы бір жері көңіліме қатты батып, көзіме жас ұялатып, жүрегім мұңды күй кешті. Бірақ адамгершілігі мол Анна Ивановна оны өз алақанына алып, ұлы Бориспен біргі өсіреді. Боря өте ақылды,қайсар,адамгершілігі мол, ол Серікпен жақсы дос еді, екеуі жақсыны да, жаманды да бірге көріп өскен балалар. Серік кішкентай болғанымен, шаруаға мығым, ересек адамдардың шаруасына бірден кірісе кететін бала. Жанкештілікпен Отан үшін алысқан партизандар сәулетті қала мен күл болған селоны, немістер тірідей көмген әке-шеше,іні-қарындасты көрді.Бостандық үшін, болашақ бақыт үшін аянбай алысты. Жандармдардан ерлікпен қорғанған ауыл тұрғындарына Қызыл Армия көмекке келеді. Повесть соңында Майор Жомарт Мергенбаев ұлы Серікпен аман-есен кездеседі.
-Анашым, біз не себепті бесікке киім қойдық
-Қызым,себебі,бала туылған соң шілдехана жасайды.Ол үлкен адамның тәрбиесіндей болсын деп, сол адамның киімін жаптық.
-Сонда бұл қазақтың салт-дәстүрі ме?Енді бұны барлық адам істейді ғой.
-Иә,қызым бұл ежелден келе жатқан салт-дәстүріміз.
-Тағы қандай салт-дәстүрлер бар?
-Қыз алып қашу,неке салу,кіндік шеше,құйрық бауыр, есік ашар,т.б.
Өнер алды-қызыл тіл.
Үй ішінде кісі бар,əр нəрсемен ісі бар.
Мал аласы сыртында, адам аласы ішінде.
Адасқанның алды-жөн,арты-соқпақ.
Бала- артта қалған із.
Атау байлау
ілік байлаудың
барыс байлауға
табыс байлауды
жатыс байлауда
шығыс байлаудан
көмектес байлаумен
