Жили когда-то в степях Сарыарки несколько кочевых племен. Всего у них было вдоволь, были они счастливы. И поскольку все у них было, эти люди так и говорили: «Всего у нас достаточно, все у нас есть, вот только одного у нас нет. Нет у нас батыра, который мог бы защитить нас, наше благополучие и наше богатство». И вот в одной семье родился ребенок с золотым хохолком на голове. Увидев, что мальчик этот необычный, собрался весь народ и затеял великий пир по случаю рождения своего батыра. Мальчик рос не по дням, а по часам и через некоторое время стал настоящим богатырем. Его родственники, чтобы не сглазить его, стали называть его не собственным именем, а придуманным - Толагай. Так за ним это имя и утвердилось. В один год перестали идти дожди, жара высушила землю. Бедствие, обрушившееся на людей, заставило задуматься и Толагая. И тогда обратился он за советом к старцу по имени Дана. Старец Дана ему сказал: «Дорогой Толагай, мы живем на открытой местности, рядом с нами нет гор, вокруг которых останавливались бы тучи. Поэтому и дождей у нас нет». На это Толагай сказал: «Дедушка, если вы разрешите, я пойду и принесу на своей спине такую гору. Можно так сделать? » Тогда старик сказал: «Свет моих очей, Толагай, ты думаешь о своей родной земле, о своем народе, переживаешь за них! Нелегко принести на спине гору. И, тем не менее, на юге есть огромные горы Алатау, и там есть у них свой старец. Сходи, попроси у него разрешения!» И Дана благословил Толагая, пожелав ему доброго пути. Отправился Толагай к горам Алатау, дошел до Великих гор и приветствовал их: «Мир Вашему дому!» И изложил он тут горам свою просьбу. Древние горы Алатау выслушали его, оказали ему почет, поняли и, выполняя его просьбу, положили ему на плечи молодую гору, совсем еще ребенка среди гор. И вот пошел Толагай, неся на себе гору, поначалу шел он легко, но через некоторое время тяжесть горы стала сказываться, ослабел Толагай. Прошло много времени, пока батыр медленно шел к себе домой, осторожно неся на плечах молодую гору. Очень устал Толагай, едва добрался до края родной земли, как упал и заснул, а гора, которую он нес на плечах, так и придавила его. Вот с того дня, говорят, Толагай спит под горой. Спит до сих пор. А маленькая гора-ребенок, которую принес батыр, с годами выросла, да так и называется - Толагай. «Толагай» - сказка-легенда. В семье охотника Сартана и его жены Айсулу родился сын Толагай. Рос он не по дням, а по часами превратился красивого, богатырского сложения юношу. Он спас свой народ в годы засухи от гибели, узнав от матери, что есть удивительный край – Тарбагатай, где часто бывают дожди, что горы эти тучи собой подпирают. Он пошел искать эти горы и вскоре нашел их. Но приглянулась ему одна. Поднял ее на спину и зашагал домой. Шел он днем и ночью, «под тяжелой ношей вдвое сгибался и не смел разогнуться и вольно вздохнуть». И вот родные края. «Тут гром загремел, и сверкнула гроза, и струи запели на все голоса, и дождь благодатный на землю пролился, и вдоволь напились поля и леса. Народ восхищенно кричал «Толагай»! И плакал, к его припадая ногам. И каждый хотел заглянуть ему в очи. Спасибо сказать, дорогой Толагай. Но южный батыр им ответить не мог, Горою придавлен, он так изнемог, Что силы хватило лишь вымолвит «мама» И тяжко вздохнувши, навеки умолк. Абдильды Тонибаев. С тех пор эта гора называется Толагай.
Тус- адамуйыктаганда кореди тус- квзыл, сары, жасыл жуз- адамнын жузи, адамнын бети жуз- 100 деген сан жаз- пиши, даптерге жаз жаз- лето, жаз мезгили биз- мы биз- улкен ине
Өмірдің мәні. "Өмірдің мәні туралы ойланбайтын адам бар ма?" деген сұраққа кім болса да: "Жоқ, өз өмірінің мәні туралы ойланбайтын, толғанбайтын, мағыналы өмір сүруге әрекет етуге тырыспайтын адам болмайды", — деп жауап беретін болар. Олай болса, біз де бір уақыт өз өміріміздің мәні туралы ойларымызды ортаға салып көрейікші. Ұлы Абайдың жас ұрпаққа: "Атаның ұлы болма, адамның ұлы бол" деп өсиет калдырғаны белгілі. Әрине, бұл жерде өз атына лайық, ізгі, мейірімді, өзгелерді қадірлейтін, өз мүддесін қоғам мүддесімен ұштастыра алатын, өзі үшін де, өзгелер үшін де еңбек ете білетін, өз құқығын қорғап, өзгелердің кұқығын сыйлайтын, өмірден кеткен соң артына жақсы сөзі мен ісін қалдыратын адам туралы әңгіме болып отырғаны анық.
Дегенмен бұдан туындап жататын сұрақтар да аз болмаса керек. Сонда қалай, кез келген адам бұл дүниеге келгеннен кейін бар өмірін артына жақсы із қалдыруға арнауға міндетті болғаны ғой? Адамдардың бәрі ұлы тұлғалар сияқты еңбек етіп, артына игілікті мұра қалдыра ала ма? Ондайға тырысу қатардағы адамдар үшін қиял, орындалмайтын арман емес пе? "Менің өмірлік тұрғым басқа, — дейді біреулер, — өмір адамға екі рет келмейді. Сондықтан мынау көк аспан мен жарық күннің астында сайран салып қалу керек. Аузың барда асап қал. Ішіп-же. Киін. Сауық құр. Нәпсіңді қандыр. Ләззат ал". Қайсысы дұрыс?
Мұндай сұраққа сылдырата жауап бере салу қиын емес. Адам өмірінің мәніне қатысты мәселе — ол әр адамның өзінің жеке мәселесі. Мұндайда дайын рецепт беруден онды нәтиже шыға кояр ма екен? Дүние жүзінде қанша адам болса, сонша өмірлік ұстаным бар. Ал талқының, пікір алмасудың ешқашан артықшылығы болмайтыны анық. Өткен ғасырларда өмір сүрген ғұламалар бұқаралық санадағы түсініктерге талдау жасай отырып, адамның болмысының абстрактілі және өзгермейтінін негізге ала отырып, адамның өмірінің мәні оның іс-әрекеттерінің негізгі мақсаты мен мұратынан тұрады деген қағидаға ден қойып келгені мәлім. Бұдан дүниені рухани құралдармен өзгерту мүмкіндігі туралы ой туады. Көптеген философтар өмірдің мәнін жеке адамның дүниетанымдық жүйесінің көрсеткіші, моральдық нормаларды бейнелейтін реттеуші үғым ретінде қабылдайды. Бұл жерде адам өмірінің мәнін белгілі бір тұтынушылық стандарттар мен жеке бастың қамтамасыз болуына жетумен байланыстырудың да негізсіз емес екендігін айта кету керек.
Өмірдің мәні туралы сауалдарға ғылыми тұрғыдан нақты жауап қайтару мүмкіндігін теріске шығаратын теориялар да жоқ емес. Ондай тұжырымдар өмірдің мәні әр жеке адам үшін өзінше, қайталанбас өзгешелігінен туындаса керек. Егер дүние жүзінде 6 млрд-тан астам адам бар десек, өмірдің мәні туралы сонша пікір бар.
Ал өмірдің мәні туралы философтар пікірлерінің жалпы адамзатқа ортақ, әлдеқалай бір жиынтық тұжырым болып шығып жатуының да өзіндік жөні бар. Адам өмірінің мәні оның өлеуметтік жағдайларымен айқындалады. Адам — белсеңді әрекет иесі. Ол әлеуметтік дамуды жеделдетіп немесе тежеп, оған тура ықпал ете алады. Тарихтың түрлі кезеңдерінде өзгеріп отыратын адам өмірінің мәнін, құндылығын айқындаушы — сол адамның өзі. Және ол жеке адамнан, қоғамнан тыс ұғым емес, адамның мақсаттары мен қоғамды диалектикалық тұрғыдан біріктіретін ұғым.
Мен тұрмын сен тұрсың ол тұр біз тұрмыз сендер тұрсыңдар олар тұр
2.мен жатырмын сен жатырсың ол жатыр біз жатырмыз сендер жатырсыңдар олар жатыр 3.мен келемін сен келесің ол келеді біз келеміз сендер келесіңдер олар келеді
