А.с дүкенші
і.с дүкеншінің
б с дүкеншіге
т.с дүкеншіні
ж.с дүкеншіде
ш.с дүкеншіден
к.с дүкеншімен
Жолы болған...............
19 ғасырдың екінші жартысында пайда болған қазақ баспасөзінің көш басында жалынды сөз-публицистика жанры тұрғаны рас. Өз бастауын аса бай халық ауыз әдебиетінен алған қазақ көсемсөзі Шоқан, Ыбырай, Абай шығармаларынан көрініс тапты. Журналистика ғылымын көп зерттеген ғалым Т. Ыдырысов мынадай анықтама берген: "Публицистика – жазушы мен журналистің пікірі, күнделікті өмірге, әрқилы қоғамдық құбылысқа пікір айтуы, кемел талантпен үн қосуы, көркемдік шабытпен терең ой тастап, жұртшылықты белгілі бір оқиғаға, құбылысқа ерте, еліктіре білуі. Екінші сөзбен айтқанда, публицистика дегеніміз – саяси- көркем проза, қаламгердің қоғамдық - әлеуметтік мәселелерді толғауы". Осы реттен алғанда, публицистика қашан да қоғамдық өмірдің алғы шебінен табылатыны ақиқат.
"Публицистика – кең мағыналы, аумақты ұғым. Оны тар шеңберде тұжырымдауға болмайды. Оған белгілі бір маңызды оқиғаларға арналған саяси, насихаттық, проблемалық мақалаларды да, деректі естеліктерді де, экономика мен мәдениеттің өзекті мәселелерін қозғайтын жинақы корреспонденцияларды да, репортаждар мен сұхбаттарды да, арнаулы ашық хаттарды да жатқызуға болады. Асқақ шабытпен, әсерлі жазылған газет мақаласы, сөз жоқ, көркем шығармалар жазуға итермелейді. Публицтистика әрбір сөзді, әрбір пікірді елеп, сұрыптап жазатын тарих емес, ол өмірдің өзі деуге болады.
Алайда публицист дәуір тынысын дәл танып, күнделікті жағдайға белсенді араласатын саяси- әлеуметтік құбылысты бұқараға таптық тұрғыдан пәрменді жеткізетін жұртшылықтың талап тілегіне дер кезінде үн қосатын қоғам қайраткері. Ол – жан- жақты білімді дүниедегі өзгерістерге батыл, сергек қарайтын адмзат тағдырына ойлана көз жіберіп, принципті қорытындылар жасайтын, өзінің көтерген мәселесіне байланысты қоғамдық пікір туғыза алатын жалынды қаламгер. Публицистің шығармаларында "ақиқат заңдылық" басым тұрады. Алайда, ескіні еске алмай, жаңаның жарқын келбетін тану қиын. Олай дейтінім әрбір халықтың тарихи көшінің ұлан- ғайыр, ұзақ сапарында ұмытылмас ұлы кезеңі, биік белесі болады.
Қазақ халқы өз тарихында талай кемеңгерлерді туғызды. Киіз туырлықты қазақтың өзіне сай, өз ортасын жарып шыққан даналары мен ақылгөйлері толып жатыр. Найза ұстаған қаһарман батырлары, сөз асылын терген ақындары болды. Олар халқымыздың зор мақтанышы екендігіне сөз жоқ. Асыл сөздің маржанын терген, құнарлы ойдан туған құнды сөз арқылы өз толғанысын халқына жеткізе білетін де жазушы. Әрбір жазушының өз шығармасындағы сөз қолданысы халқтың көңіліне бейне шамшырақтай орнағаны абзал. Яғни сөз өмірдің салихалы түйіні. Олай болса, сөз өнерінің бейнелілік, суреттілік қасиетінен туындайтын адамның эстетикалық ой сезімін қалыптастыруға үлкен әсер ететін ең басты сипаттың бірі.
Синоним сөздердің мағынасы бір-біріне қанша жақын болғанымен, өзара бір-бірінен сәл-пал айырмасы да болады, әр уақытта бірінің орнына бірі қолданыла бермейді. Мысалы, am, есім деген синоним сөздердің өсім дегені тек адамға байланысты айтылады. Омоним сөздердің айырықша бір түрі есебінде омофондар мен омографтардың сөз тіркестеріндегі орфографиямен, opфоэпиямен қарым қатынасын ескермей болмайды. Антонимдес болатын сөздердің басым көпшілігі сын есімдер. Мысалы: кәрі
Қазақ халқында мақал бар: "Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала." Әрқашанда әдепті болу керек. Үлкенге де кіші ге де. Әдепті болсаң сенен кішкентай балалар тәрбие алады.
Әдептілік адамды мейірімділікке, қамқорлыққа, жақсы ізгі істерге тәрбиелейді.
Үлкеннін жолын еш уақытты кесіп өтуге болмайды. Қазақта тағы бір мақал бар:" Атаңа не істесен алдыңа сол келеді." Сол себепті үлкеннін жолын кесуге болмайды. Осыны істеп жатқан балаға да олай істеуге болмайтынын түсіндіру керек.
Адамгершілік ол сенің ар ожданын. Адамгершілік әр адамнын бойында болу керек қасиет.
