Менің күн тәртібім әрине таңертең үйқыдан тұрудан басталады.
Мен әдетте сағат 9 да тұрамын, киінемін содан соң жуынамын.
9.30 танғы асымды ішемін
10.00 сабақ қараймын
13.00 ас ішем
13.30 теледидар көремін немесе интернетте отырамын
16.00 де далаға шығып таза ауамен демалып қайтам немесе достармен кездесем
20.00 үйге келіп, кешкі асымды ішіп, сабақ қарауға кірісем
Тунгі он екіде ұйықтауға жатамын.
Осы оқу жылында қазақ тілінен тіл үйірмесіне жазылып қойдым. Онда мен өз-өзімді жақсы көрсете білдім. Маган бес айдан сон "Тілашар" кітабын оқып жоба жұмысына дайындал деп тапсырма берді. Жоба жұмысын көрсететін күні мені дүкенге жіберді. Мен сатушының қазақша сөйлесетінін көріп, өзім жыл бойы оқып білген белсенді сөздерімді қолдандым.
Спорт адамды көмектеседі мүмкін жақсы физикалық формада, ал сонымен қатар ол тәрбиелейді сипаты мен ерік. Спортпен айналысу денсаулықты нығайтуға мүмкіндік туғызады. Тіпті қарапайым жаттығу таңертең астында сүйікті музыканы энергиямен зарядтайды күні бойы.
Мен әрдайым любил белсенді ойын-сауық. Қанша өзін әлі есімде, әрдайым ойнап, түрлі ойындар. Рәсімдеуге бұл керемет рахат! Сондықтан ата-аналар жазып алды мені, үстел теннисі. Бұл-өте қызықты спорт түрі, онда таныту керек, жылдам реакцияны, жақсы үйлестіруді қозғалыстар, концентрациясы. Қашан мен ойнаймын, бұл мені қызықтырғаны тұтастай! Маған ұнайды бұл спорт түрі, себебі онда жоқ артық жүктемеден, өте травматичен, заторазвивает икемділік, үйлестіру, төзімділік және бұлшық күші.
Сонымен ләззаттану және физикалық денсаулығы, спортпен айналысу сыйлады маған көптеген қызықты адамдар, олармен таныстым жаттығу және жарыс кезінде, мен енді жиі общаюсь. Болуы өте маңызды пікірлес және кім бөліседі сенің артықшылық, кіммен сөйлесуге болады және алған әсерлерімен бөлісті.
Ал спортпен айналысу береді сезінуге қуанышы, өз жетістіктері. Міне туындаған сенде болса да, мен доп тор арқылы перебросить, ал енді - занимаешь жүлделі орындар! Сен түсінесің бағасын қоса берілген күш және жұмыс процессі. Сонымен қатар, осознаешь, табандылық жақсы көмектеседі жеткен мақсаттар.
Болуы міндетті емес кәсіби спортшы болу үшін пайда мен ләззат спортпен айналысу. Көптеген адамдар таңертең жүгіреді, кт-кбб ходит на аэробика және фитнес, біреу футболды немесе айналысады каратэ. Ең бастысы, бұл ұнады. Сонымен қатар, бұл сіз физикалық тұрғыдан күшті және сенімді, сондай-ақ өзіне мүмкіндік береді танысуға көптеген қызықты адамдармен
Музыка аспаптарында орындалатын шығармаларды аспаптық музыка деп атайды.
Қазақтың домбыра, қобыз, сыбызғы, шертер сияқты ұлттық музыкалық аспаптарында орындалатын әуен-саз күй деп аталады.
Бізге жеткен ең көне күйлер – күй атасы Қорқыттың шығармалары.
Күй – бағдарлы мазмұны бар, көркемдігі жоғары аспаптық жанр. Онда табиғат құбылыстары («Алатау», «Саржайлау», «Көбік шашқан»), тарихи оқиғалар («Ел айырылған», «Жеңіс»), халық мерекелері («Тойбастар», «Балбырауын»), жан-жануарлар («Аққу», «Қоңыр қаз», «Көкала ат»), аңыз-ертегілер («Мұңлық-Зарлық», «Қос мүйізді Ескендір»), жеке адамдар («Байжұма», «Абыл»), адам сезімдері («Қуаныш», «Сағыныш»), т.б. түрлі оқиғалар мен құбылыстар суреттеледі.
Күйлер тақырыбы мен мазмұнына қарай аңыз-күйлер, тартыс күйлер, тарихи күйлер, арнау күйлер, лирикалық күйлер, психологиялық күйлер болып жіктеледі.
Қазақтың аспаптық музыкасы ХVІІІ ғасырдың соңында жоғары деңгейге көтерілді. Бұл кезде Байжұма, Баламайсан, Есжан, Байжігіт, Ұзақ, Боғда, Махамбет сияқты күйшілердің атағы халыққа кеңінен мәлім болды. ХІХ ғасырда ежелгі күйшілік өнердің одан әрі өрістеп дамуына Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Тоқа, Абыл, Есір, Ықылас, Байсерке, Қазанғап, Сейтек, Дина, Сүгір сияқты күйшілік өнердегі ірі тұлғалар елеулі үлес қосты.
Домбыра күйлері орындалу мәндері мен құрылымдылық ерекшеліктеріне қарай төкпе және шертпе деп аталатын екі үлкен түрге бөлінеді. Төкпе күйлер тұрақты екпін мен өлшемде, оң қолдың тұтас сілтенуімен орындалады. Ал шертпе күйлер көбінесе жалғыс дауысты болып, оң қол саусақтарының ұшымен орындалады.
Қазақтың ең көне күйлерінің көпшілігі – қобыз күйлері. Ежелгі түркі тектес халықтарда қобыз күйлері жыраулар өнерінен бастау алады. Жыраулар жырды қобызбен сүйемелдеп отырған. Қобыз күйлерінде бұрынғы бақсы сарындары да көп кездеседі. Бұл өнерді дамытуға Кетбұға, Кербала, Айрауық, Көккесене, Ықылас және Жаппас Қаламбаев, Дәулет Мықтыбаев сынды ұлы күйшілер зор үлес қосқан.
Қазақтың ежелгі аспаптық музыкасы аса бай көркемдік тереңдігімен ерекшелігімен , рухани мәдениеттің құнды қазынасы ретінде ұрпақтан ұрпаққа жалғаса бермек.
Қазақтың халық аспаптық музыкасының бүгінгі күнге жетуіне атақты домбырашылар Дина Нүрпейісова, Оқап Қабиғожин, Науша және Махамбет Бөкейхановтар, Лұқпан Мұхитов, Қали Жантілеуов, Ғылман Хайрошев, Төлеген Аршанов Смағұл Көшекбаевтардың сіңірген еңбектері ұшан-теңіз.
Домбыра – қағып, шертіп ойнайтын ішекті музыкалық аспап. Қазақтың ән-күй орындаушылық дәстүріне байланысты домбыра аспабының бірнеше түрі бар, олардың тек сырт пішіні ғана емес, ішек және перне саны да әр қилы болып келеді. Қазір домбыраның екі түрі кездеседі. Негізінен 2 ішекті болып келеді. 3 ішекті домбыралар да бар. Қазақстанның батыс өңірі, Арқа мен солтүстік-шығыс өңірлерінің домбыралары ел арасында көп пайдаланылады.
Қобыз – ысқышпен ойналатын ішекті музыкалық аспап. Мойны имек келетін бұл аспап сол қол саусақтары тырнақтарының сыртын ішекке тигізу арқылы ойналады. Аспатың шанағы терімен қапталып, ысқыштары мен ішектері жылқының қылынан жасалады. Ертеде қобызды бақсылар құдіретті кш ретінде пайдаланған. Бүгінде қобыз аспабында ойнау шеберлігінің күрделенуіне байланысты төрт ішекті қобыз да пайда болды. Бұл қобыздың ішектері сымнан жасалады.
Жетіген – көп ішекті музыкалық аспап. Кейбір ғалымдар «жетіген» сөзі жеті байлық, жеті қазына дегенді білдіреді десе, кейбір аңыздарда ол «жеті хан» деген сөзден делінеді. «Жетіген» деген атау тегінде «жеті» және «ән» сөздерінің бірігуінен құралуы мүмкін дейтін де пікір бар. Аспап тұтас ағаштан ойылып жасалып, шанағы көн терімен қапталады. Күйге келтіру үшін тиек орнына асық қойылады.
Шертер – шанағы терімен қапталған, қазақ халқының ең көне музыкалық аспапиарының бірі. Шертіп ойнау тәсіліне байланысты шертер деп аталған. Ол екі немесе үш ішекті болып келеді.
Құрылысы жөнінен домбыра, қобыз аспаптарына да ұқсас келеді. Шертерде көбінесе шертпе күйлер орындалады.
Асатаяқ – ертеден келе жатқан сілкімелі аспап. Қазақ халқында ұлттық билерді сүйемелдеу үшін қолданылған. Қазақта қоңырау, сақпан, тұяқтас, шартылдақ сияқты сілкіп ойнайтын аспаптар да бар.
Қомуз – ішекті, шертіп ойнайтын музыкалық аспап. Сырт пішіні алмұрт тәрізді. Мойны ұзын, құлағына үш сым ішек тағылады. Ойнау әдісі түрліше болады. Суырыпсалма ақын-жыршылар өз шығармаларын қомузбен сүйемелдей отырып айтады.
Шаңқобыз – бұл көне музыкалық аспап. Оның ортасыда сүйір тілшесі болады. Шаңқобыз өңделген ағаш таспалардан жасалады. Шаңқобызға жіп байланып, сол жіпті серпіп тарту арқылы тілшесі тербеліске келтіріледі де, дыбыс шығады. Мұндай аспаптардың темір текшелерден жасалған түрлері де бар. Бұл аспапта көбінде әйел адамдар ойнайтын болған. Аспапты күйге келтіру тілшенің ұзындығы мен қалыңдығына байланысты.
Сыбызғы – қурайдан, ағаштан, кейде жезден жасалынатын көне үрлемелі музыкалық аспап. Ол ертеректе бақташылардың ең сүйікті аспабы болған.
Сазсырнай – үрлемелі аспатар тобына жатады. Ол саздан жасалынып, отқа күйдіріледі.