Маусым жарлығы – “Июнь жарлығы” – Ресей патшасы Николай ІІ-нің 1916 жылы 25 маусымдағы “Бұратана” халықтардың өкілдерін тылдағы жұмысқа алу жөніндегі жарлығы.
Жарлық Қазақстанның , Орта Азияның, ішінара Сібірдің 19 бен 43 жастың аралығындағы ер азаматтарын тыл жұмыстарына (қорғаныс құрылыстарын және әскери қатынас жолдарын салу, майдан өңірі маңайында жолдар салу, т.б.) “реквизициялауды” (“жұмылдыру”, “әскерге шақыру” емес) жоспарлады. Бейнебір малды реквизициялау (өткізу, жеке адамның мүлкін күшпен алу) туралы болып отырған сияқты “реквизиция” сөзі қолданылды. Бас штабтың салғырт салығы бойынша тыл жұмыстарына Қазақстаннан , Орта Азиядан 400 мың адам, оның ішінде қазақтар мекендеген барлық облыстардан 240 мыңға жуық адам алу жоспарланды. Бірінші кезеңде 19 – 31 жас, екінші кезеңде 32 – 43 жас аралығындағы азаматтар алынбақшы болды. Олардың тізімін жасау жергілікті болыс басшыларына жүктелді. Патша өкіметінің жергілікті әкімшілік орындары істі жеделдету үшін болыс, старшын және “құрметті ақсақалдармен” жиналыстар өткізіп, “Маусым жарлығын” бұлжытпай тез орындау керек деген шешім қабылдады. Бұл жергілікті жерде патша өкіметіне қарсы халық наразылығының күрт күшеюіне алып келді. Халық наразылығы күннен-күнге өріс алып, Қазақстандағы он алтыншы жылғы көтеріліске ұласты.
1.Ал-корень,ғыр-суффикс,лық-суффикс.
2.Білім-корень,ді-суффикс,лік-суффикс
3.Еңбек-корень,қор-суффикс,лық-суффикс
4.Ұйым-корень,дас-суффикс,тыр-суффикс,у-окнч,шы-суффикс,лық-суф
5.Қайсар-корень, лық-суф
6.Салмақ-корень,ты-суф,лық-суф
7.Табан-корень,ды-суф,лық-суф
8.Жауап-корень,кер-суф,ші-суф,лік-суффикс
9.Көкірек-корень, кер-корень, ме-суф,у-окнч
10.Ұна-корень, ма-суф,у-окнч
11. Кек-корень, шіл-суф, дік-суф
12. Ар-корень, намыс-корень
Энергетикалық дағдарыс - энергия тасымалдаушыларға деген сұраныс оларды жеткізуден әлдеқайда жоғары болатын құбылыс. Оның себептері логистика, саясат немесе физикалық жетіспеушіліктер болуы мүмкін.
Әдеп сақтаған,күлген,түсінер,ойлайтын,қалдырмақ,ұстайтын,оқыған,қараған,көрсететін,ұнамас,келтірер осы сөздерді қатыстырып Әдепт
Ната17 [7]
Біз әдеп сақтаған халықпыз. Әдеп- адам бойындағы жақсы қасиет. Себепсіз көп ішінде қатты күлген, немесе қатты даурығып сөйлеген әдепсіздік болады. Сабырмен, асықпай айтсаң, ол бәлкім сенің ойыңды түсінер. Көп ойланатын несі бар, бәрміз бірге демаламыз. Ата-анасы оны осында қалдырмақ болып отыр. Өйткені ол бұл жерде көгершіндер ұстайтын. Оның атасы оқыған, білімді адам. Ағайын-туыстардың жағдайын жасап, олардың отбасына да қараған кісі. Ол бізге отбасылық суреттерін көрсететін. Сенің бұл шешімің оған ұнамас. Ол бұл тақырыпқа көп мысалдар келтірер.
Қос бәйтерек достығы
Достық адамды ерекше қанаттандыра білетін, қуанышты үдетіп, кайғыны азайтатын қарым-қатынас түрі. Өмірде адал дос табу, достық қарым-қатынастарды сайқтай білу өте маңызды. Себебі әрқайсымыз достыққа мұқтажбыз, ол ешқашанкөптік етпейді. Еліміздің асқақ ақыны, патриоты, ұлт жанашыры Мұхтар Шахановтың:
«Достық деген ізгіліктің алаңы,
Оған куә ғасырлар мен замандар.
Отанын да сатып кете алады
Қиын шақта досын сатқан адамдар!»
деген жолдарынан достықты қандай дәрежеде бағалағаны сезіледі. М.Шаханов жүрегіне ең жақын жолдас бола білген бір тұлғаны ерекше атап өткен. Ол тұлға - Қырғызстанның халық жазушысы, қоғам және мемлекетқайраткері, Қырғызстан Ғылым Академиясының, Еуропа Ғылым Академиясының академигі, Социалистік Еңбек Ері - Шыңғыс Төреқұлұлы Айтматов еді. Берілген эсседе түрік халықтарының ең жарық екі жұлдыздары Ш. Айтматов пен М.Шаханов арасындағы адал достық, өзара қолдау мен өмір жолдары жайлы ой қозғалады.
Шыңғыс Айтматов әлемдік деңгейдегі жазушы. Бірақ, соның ішінде қазақ халқына ерекше жақындығыменмақтана аламыз. Оның бірінші себебі, ақын қазақ ауылына көршілес өңірде дүниеге келіп, қоян-қолтық араласып өскен. Екіншіден, осының әсерінен көптеген шығармаларында қазақ мәдениетіне жақын рөлдер сомдалған. Оған жазушының әлемге танымал еңбектерінің бірі «Жәмила» дәлел бола алады. Үшіншіден, Ш.Айтматовтың қазақтың ұлы жазушысы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалымы М.Әуезовты пір тұтуы қазақ халқынадеген ерекше ықыласын көрсетеді.