Маусым жарлығы – “Июнь жарлығы” – Ресей патшасы Николай ІІ-нің 1916 жылы 25 маусымдағы “Бұратана” халықтардың өкілдерін тылдағы жұмысқа алу жөніндегі жарлығы.
Жарлық Қазақстанның , Орта Азияның, ішінара Сібірдің 19 бен 43 жастың аралығындағы ер азаматтарын тыл жұмыстарына (қорғаныс құрылыстарын және әскери қатынас жолдарын салу, майдан өңірі маңайында жолдар салу, т.б.) “реквизициялауды” (“жұмылдыру”, “әскерге шақыру” емес) жоспарлады. Бейнебір малды реквизициялау (өткізу, жеке адамның мүлкін күшпен алу) туралы болып отырған сияқты “реквизиция” сөзі қолданылды. Бас штабтың салғырт салығы бойынша тыл жұмыстарына Қазақстаннан , Орта Азиядан 400 мың адам, оның ішінде қазақтар мекендеген барлық облыстардан 240 мыңға жуық адам алу жоспарланды. Бірінші кезеңде 19 – 31 жас, екінші кезеңде 32 – 43 жас аралығындағы азаматтар алынбақшы болды. Олардың тізімін жасау жергілікті болыс басшыларына жүктелді. Патша өкіметінің жергілікті әкімшілік орындары істі жеделдету үшін болыс, старшын және “құрметті ақсақалдармен” жиналыстар өткізіп, “Маусым жарлығын” бұлжытпай тез орындау керек деген шешім қабылдады. Бұл жергілікті жерде патша өкіметіне қарсы халық наразылығының күрт күшеюіне алып келді. Халық наразылығы күннен-күнге өріс алып, Қазақстандағы он алтыншы жылғы көтеріліске ұласты.
Демеулік шылаулар орыс. частицы — тіркескен сөздеріне қосымша мағына, реңк үстейтін немесе сөйлемге эмоционалды өн беретін шылаулар. Олар бірнеше түрге бөлінеді:
Cұраулык демеуліктер (вопросительные частицы): -ма (-ме,-ба/бе,-па/пе);Күшейтпелі демеуліктер (усилительные частицы): -ақ, -ay, -aй, да/де;Нақтылық демеуліктер(конкретизирующие частицы): -кой/-ғой, -ды/-діШектік демеуліктер (ограничивающие частицы): -қана/-ғанаКүмәндік демеуліктер: (частицы выражающие сомнение): -ау. -мыс/-міс;Болымсыздық демеуліктер(отрицательные частицы): тұрсын, тұрмақ, тұрғай, түгіл. Бұлардын ішінде -ақ, -ау, -ай, қой/ғой, -мыс/-міс сиякты демеу¬ліктер модальдык қызмет атқарады.
Атамның сүйікті ісі газет оқу
Əжемнің сүйікті ісі көрпе тоқу
Əкеменің сүйікті ісі теледидар көру
Анамның сүйікті ісі тамақ пісіру
Ағамның сүйікті ісі спортпен шұғылдану
Əпкемнің сүйікті ісі анама көмектесу
Інімнің сүйікті ісі ойыншық ойнау
Қарындасымның (сіңілімнің) сүйікті ісі сурет салу
1) шынтақтарды: олар көршіге үстелге деген қоймаппын помешать біл-, да және көп жерді қарызға алады. Өте ерсі орындықта шайқал-.
2) толық ауызбен сөйлеспеппін - прожуй және жұт-, кейін айт-, тамсанбаппын - дыбыссыз толық ауызбен сөйлеспеппін жеуге тырыс-.
3) чтобы бол- оңайырақ шайна- - аса кесек-кесек тілімдерді тістеп алмаппын.
4) клади тәрелкеге столько ас, неше жей аласың.
5) қолды және еріндерді майлықтармен үйке-, не арада коем уақиғада қолмен, дастарқанмен, әлде киіммен.
6) егер саған байқап көру захотелось әртінде от сенің болатын әлдеқайдағы табақты, арқылы барлық үстелді оған деген созылмаппын, ал сыпайы жұқтыр- өтініш жаса-.
7) ортақ ыдыстан асты өзі қасықпен әлде шанышқымен, ал ана бас-, не ортақ табақта болады
Предки, прадеды................................