<em>Адам құқығы бала құқығын қорғаудан басталады» дейді. Иә, шынында, бала дүниге келген сәтінен-ақ өзінің құқығына ие болады. Себебі «Қазақстан Республикасының ең қымбат қазынасы - адам, оның өмірі, құқығы мен бостандығы» деп Қазақстан Республикасының Конституциясының бірінші бабында айтылған. Мемлекеттік биліктің бастауы - халық. Яғни адам өзінің ойын, пікірін еркін айтуға да құқылы.</em><em> Қазақстан Республикасында балалардың құқықтары қорғалуына дәлел де айтуға болады: ол - Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың балалардың өмірін жақсартуға бағытталған«Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру - мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Қазақстан халқына Жолдауы.</em><em>Әр елде негізгі заңдары, басшы, адам мен азаматтардың өмір сүруін қамтамасыз ету үшін зандылықтар болуы керек.Қазақ елінде ерте заманнан бері хандар басқарып, оның ішінен Тәуке ханның «Жеті жарғысы», Есім ханның «Ескі жолы», Қасым ханның «Қасқа жолы» сияқты заңдар шығарған. Ал қазіргі таңда елімізде талай өзгерістер бар. Әуелі, адам құқығына байланысты Конституция бір мың тоғыз жүз тоқсан бесінші жылы отызыншы тамызда референдумда бекітілген болатын. </em><em>Белгілі заңгер ғалым А.К.Котов былай деп айтқан: «Жалпы социологиялық категория «адам құқығы» мен мемлекеттік құқықтық ұғым «азамат құқығының» байланыста болуы – табиғи жағдай. Олардың арасындағы айырмашылық – адам құқығы мемлекеттік құқықтың мойындауынан тыс бола береді. Олар дүниежүзілік қауымдастықпен гуманистік құндылық ретінде мойындалған. Негізінде, адам құқығын сыйлайтын мемлекет олардың негізгілерін өз Конституцияларында бекітеді, сонымен қатар күнделікті заңнамаларда тәптіштейді». Осы сөзден мынадай қорытынды туындайды: әрбір елдің адамы, азаматы өзінің құқығы мен міндетін білу қажет.</em><em>Менің пайымдауымша, кез келген азамат өз елінің құқығын білу қажет. Себебі заңдарды, құқықтарды, міндеттерді білген азамат, мемлекеттік құқықтардың не екенін түсініп, заңдарды орындайды. Бірақ оның барлығын толық білу үшін, тек қана бойында жауапкершілік болғаны абзал. Ата заңның баптарын жүректен өткізетін болса, сол адам өз құқығын дұрыс біліп, қорғай алмақ, қорғана алмақ! Керек жерін алып ал</em><em>
</em>
Одним прекрасным летним днем, в предгорья Алатау пришла
весна. Ручеёк зазвенел, разнося свою прохладную водичку по всей окрестности
гор. А на предгорьях тем временем распускались тюльпаны. Все было покрыто
красно-желтым ковром из маленьких тюльпанов. И водички ручейка хватало на всех.
Но, почти на краю поля, был один тюльпан. Он не мог распуститься потому что ему
не хватало водички ручейка. Из-за большого камня который преграждал дорогу
ручейку ему не хватало водички. Постепенно он засыхал, так и не показав свою
истинную красоту. Но вот, как-то раз мимо этого тюльпана пробегала лисичка, она
заметила этот маленький почти засохший тюльпан. Ей стало интересно, почему же
он засыхает, а остальные тюльпаны нет. Она подбежала к этому тюльпану и
спросила «что с тобой милый тюльпан? Почему ты не цветешь так же ярко как
другие?», на что тюльпан, дрожащим, еле слышным голосом ответил «Видишь лиса
этот камень? Он преграждает путь ручейку ко мне, и не дает мне пить. Из-за него
я засыхаю». И тут лиса решила помочь тюльпану, она собрала все свои силы в свою
маленькую лапку и убрала тот камень, который мешал ручейку добраться до этого
тюльпана. И тут ручеёк добрался до этого тюльпана, и буквально в мгновение
тюльпан расцвел ярче всех. Лиса не могла поверить своим глазам, тюльпан был
очень красив и ярок. После того как он расцвел он поблагодарил лису от всего
своего крохотного сердечка.
Қарасаң көз тоймайтын, шеті жоқ көл бетінде жылтылдаған күн сәулесі. Осы көлдің сәнін келтіретін, қиқулаған дауысымен, сыланған сұлудай болған аққу құсы емес пе?! Жылтылдаған су бетінде қос аққу бірге жүзіп жүр. Қос аққуға қарасаң бір- біріне еркелей қанаттарын сермеп, су бетін шылпылдатып ойнап жүргендей
Дыбыс үндестігі үшке бөлінеді: 1) ілгерінді ықпал; 2) кейінді ықпал; 3)тоғыспалы ықпал. Ілгерінді ықпал – қатар тұрған екі дауыссыз дыбыстың алдыңғысының соңғысына ықпал етуі. Ілгерінді ықпал заңдылықтары: 1. Сөздің соңғы дыбысы қатаң болса, жалғанатын қосымша да қатаңнанбасталады. Мысалы, тасты, көппен, шашқа, т.б. 2. Сөздің соңғы дыбысы ұяң болса, жалғанатын қосымша да ұяңнанбасталады. Мысалы, жұлдызға, сөзбен, т.б. 3. Сөздің соңғы дыбысы дауысты не үнді болса, жалғанатын қосымша неұяңнан, не үндіден басталады. Мысалы, шағалалар, шағаланы; егінмен, егінді, т.б.4. Сөздің соңғы дыбысы ш болып, қосымша с дыбысынан басталса, түбірдегіс дыбысы ш болып айтылады. Мысалы, көшсін – көшшін, ұшса – ұшша, т.б. 5. Сөздің соңы дауысты, үнді, ұяң дыбыстарға бітсе, екінші сөздің басындағықатаң к, қ дыбыстары ұяң г, ғ болып айтылады: Меңдіқыз – Меңдіғыз, қара қой – қара ғой, Байкөкше – Байгөкше, бозкөде – бозгөде, Тұрарқожа – Тұрарғожа, жай қалмау – жай ғалмау, Байқоңыр – Байғоңыр, т.б. 6. Сөздің алғашқы сыңарындағы қатаң дауыссыздардың ықпалынан екінші сыңардағы ұяң дауыссыздар айтуда қатаң болып айтылады: Тұратбек – Тұратпек, Жолдасбай – Жолдаспай, Сәтбай – Сәтпай, т. б. Кейінді ықпал – қатар тұрған екі дауыссыз дыбыстың соңғысының алдыңғысына ықпал етуі. Кейінді ықпал заңдылықтары:1. Қатаң қ, к, п дыбыстарына біткен сөздерге дауысты дыбыстан басталған қосымша жалғанғанда, түбірдегі қатаң дауыссыз дыбыс ұяң дауыссыз дыбысқа айналады: Мысалы, тілек+і – тілегі, құлақ+ы – құлағы, соқ+у – соғу, доп+ы – добы, сеп+е+ді – себеді, т. б. 2. Н дыбысына біткен сөзге б және п дыбысынан басталған қосымшажалғанғанда түбірдегі н дыбысы м болып айтылады. Мысалы, сенбе – сембе, он бес – ом бес, сәрсенбі – сәрсембі, Жанпейіс – Жампейіс, т. б. 3. Түбірдің соңғы н дыбысы к, қ, ғ, г дыбыстарының алдынан келгенде айтуда ңболып өзгереді. Мысалы, Дүйсенғали – Дүйсеңғали, Сәрсенкүл – Сәрсеңкүл, түнгі – түңгі, сәнқой – сәңқой, т. б. 4. Ш дыбысының алдынан келген с және з дыбыстары айтуда ш болып өзгеріп кетеді. Мысалы, құрылысшы – құрылышшы, сөзшең – сөшшең, таныс шығар – таныш шығар, Бозшағыл – Бошшағыл, Тасшайнар – Ташшайнар, т. б. 5. Түбір сөз соңғы з дыбысы кейінгі с дыбысының ықпалынан с болып айтылады. Мысалы, сөзсіз – сөссіз, сазсырнай – сассырнай, жүз сом – жүс сом, жазса – жасса, т. б. 6. Алғашқы сөз з дыбысына бітіп, кейінгі сөз ж дыбысынан басталса, з дыбысы жболып айтылады. Мысалы, Оразжан – Оражжан, құз-жартас – құж-жартас, көз жазбау – көж жазбау, күз жақын – күж жақын, т. б. <span>7. Кейбір сөздерде қатар келген екі дауысты дыбыстың соңғысының ықпалынан алдыңғы дауысты дыбыс айтуда түсіп қалады. Мысалы, Сарыөзек – Сарөзек, алтыатар – алтатар, қара ала – қарала, жеті ешкі – жетешкі, шеткі үй – шеткүй, т.б.
А лучше прочитайте здесь</span>http://exam.imektep.kz/exam_lecture?id=173
