Қазақ халық поэзиясының
алыбы атанған Жамбыл Жабаев 1846 жылы «Байғара, Жамбыл, Ханда мен
туыппын, Жамбыл деп қойылыпты атым сонан» деп ақынның өзі айтқандай
қазіргі Жамбыл облысы, Шу өзені бойындағы (Шу ауданы) Жамбыл тауының
етегінде Жапа деген қыстауда ақпан айының боранды күндерінің бірінде
дүниеге келген. Бұл кез ақынның «Менің өмірім» өлеңінде:
Көз аштым, сорғалаған
қанды көрдім,
Қамыққан, қанды жасты жанды көрдім,
Ел көрдім – еңіреп босқан аңды көрдім,
Қойнында Алатаудың зарды көрдім, –
деп айтқандай ел ішіндегі әлеуметтік жағдайдың меңдеп тұрған тұсы еді.
Бұл – Жетісу өңірінің Қоқан хандығына қарап тұрған шақтағы ел
басқарудағы жолсыздықтың шектен шыққан кезі еді. Бір жағынан ақ
патшаның, екінші жағынан жергілікті ел билеушілердің мөлшерден тыс
алым-салығы бұқара халықты титықтатып тастап еді. Қалың бұқараның дені
жоқ-жітікпен, бірде аш, бірде тоқ болып өлдім-талдыммен күнелтіп жатқан
тұсында дүниеге келген ақын сол тұстағы ел өмірінің жанды картинасын
қазақ поэзиясына шынайы қалпында алып келді.
Тарбағатай ауданындағы тау атауына байланысты аңызда бұрынғы өткен заманда, үлкен өзен бойында Саржан деген аңшы өмір сүргендігі, жылдар жылжып, күндер өткенде оның әйелі Айсұлу өмірге ұл әкелгендігі, қуанған әкешеше дүбірлетіп той өткізіп, балаға Толағай деген ат қойғандығы айтылады. Ертегі желісіндегідей сюжеттер бой көрсетіп, Толағай ай санап емес, күн санап өседі. Төрт жасында нағыз батырға айналып, жетіге келгенде белдесуге шақ адам табылмайды. Әкесімен бірге аңға шығып, атақты аңшыға айналады. Бірде олардың мекеніне жұт келеді. Жауын жаумай, қуаңшылық болады. Шөлден мал қырылып, адам өледі. Күннің ыстығынан киіз үй- ді паналап, анасымен әңгімелесіп, Толағай одан жаңбырлы жерді сұрайды. Анасы қиыр шетте өткен жастығын еске алып, ешқашан құрғақшылықты білмейтін, шөбі шүйгін мекеннің бар екенін айтады, таулары аспан тіреген жер жаннаты Тарбағатай жайлы ұзақ әңгімелейді. Ол көп жүріп шыңдарын қар басқан асқар тауларды тауып алады, оған биік тоғайлы, құстары сайрап, төбесін бұлт жапқан бір ғана тау ұнайды. Ол осы тауды құшағына алып, қатты ырғайды да арқасына салып, кері еліне қарай қайтады. Ол шаршамай ұзақ жүреді. Халық жылжып келе жатқан үлкен тауды көреді. Оны көтеріп келе жатқан Толағай екенін біледі. Найзағай ойнап, күн күркіреп, жауын селде- теді. Халық "Толағай" деп ұрандап, қуанышпен қарсы алады. Қуарған шөп көтеріліп, жан-жануар мөңіреп- азынап шулайды. Шаршаған батыр тау астынан шыға алмай "Апа!" деген жалғыз ауыз сөзге ғана шамасы келеді де, мәңгіге тау астында қалады. Бақытты ана айғайлы жылауға басады, халық қайғы жамылып, тау да бұған шыдай алмай көзінен жас бұлақ болып ағады. Содан бері бұл тау "Толағай" деп аталады
Ответ:
Хабарлы: Бүгінгі салтанатты жиынға қонақтар көп жиналды.
Сүраулы: Ертеңгі ауа райы қандай болар екен?
Лепті: 1-Мамыр Ынтымақ күні жасасын!
Биздин мектепте укыпты, акылды окушылар бар. Онын ишине киремин.Оиткени мен акылды окушымын.Менин досым Гулжазира да укыпты.Ол оте жаксы кыз.
Оты мол -әлсіз
кең тараған - сирек, аз
желдің өті - жылы орын